تحقیق سد سازی
| دسته بندی | عمران |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 48 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 70 |
مقدمه
ملاحظات زیست محیطی تا سا ل های زیادی در توسعه کشورها نادیده انگاشته می شد. تنها در سه دهه آخر قرن بیستم فاکتورهای زیست محیطی نقش مهمی را در جهت توسعه ملتها ایفاء نمودند. بشر با توسعه و عمران می تواند در توازن کلی مگهدارنده کره زمین به عنوان یک مکان قابل سکونت در جهان ایجاد اختلال کند. البته توسعه به خودی خود با محیط زیست در تضاد نیست، بلکه رشد اقتصادی بی رویه و بهره برداری هایی که با محیط متناسب نباشد در نهایت به تخریب و آلودگی محیط زیست می انجامد . یک توسع در صورتی قابل تداوم و استمرار خواهد بود که علاوه بر توجیهات فنی و اجتماعی – اقتصادی، موجب از میان بردن و تخریب سرزمین نگردد که قرار است با بهره وری ار منابع آن بارور شود. به بیان دیگر در هر بخش از سرزمین کاربردی قابل توجیه هستند . که با ویژگیهای طبیعی آن تناسب داشته و برای مدت زمانی طولانی و بطور مستمر بتوانند تداوم داشته باشند. بدیهی است در غیر این صورت ، همراه با تنزل دادن کیفیت منابع طبیعی، توازن این منابع نیز برای چنین بهره کشی نا متناسبی به تدریج رو به نقصان خواهد گذارد تا اینکه دیگر آن بهره برداری قابل انجام نباشد. ما این واقعیت را در مورد محیط زیست درک میکنیم ولی عمدتا به انصراف از مصرف بی رویه منابعی که شاخصه زندگی جدید می باشند، از خود تمایلی نشان نمی دهیم. بنابراین کاربرد آنالیز با ارزیابی اثرات زیست محیطی[1] (EIA) در انجام این فرایند نخستین گام می باشد. ارزیابی زیست محیطی مطالعه و بررسی تغییرات احتمالی در خواص محیط زیست فیزیکی، بیولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی که ممکن است تحت تأثیر فعالیت پیشنهادی ایجاد شوند، می باشد. و از آن جایی که سدهای مخزنی دارای اثرات مهمی بر ویژگیهای زیست محیطی می باشند، انجام یک تجزیه و تحلیل زیست محیطی جهت پیش بینی اثرات احتمالی و اتخاذ یک تصمیم مناسب پیشنهاد می گردد.
تعریف مسئله و بیان اهمیت موضوع
یکی از پایه های اصلی اساسی در توسعه جوامع کشورهای مختلف آب است. در شرایط کنونی اب به عنوان مسئله ای مبرم در توسعه به حساب آمده و گرچه نقش منابع آبی در توسعه و دونق اقتصادی و زمان اجتماعی در اذهان بسیاری از جوامع به خصوص در مردم جهان سوم ناشناخته مانده است، اما کمبود شدید اب و محدویت های آن موجب گردیده روز به روز توجه مرئدم به این نیاز معطوف گردد. محدودیت و کمبود اب شیرین در سطح جنوبی کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین از جمله کشور پهناورمان، شرایطی را ایجاب نموده است که در جهت حفظ بهبود و بهره برداری بهینه از این منابع بسیار با ارزش برند ه های مستعدی از جمله پروژه های آبیاری، زهکشی، کنترل سیلاب و سدهای مربوطه طراحی و به مورد اجرا گذاشته شده. از آن جایی که هر گونه توسعه نیازمند بهره برداری و استفاده از منابع طبیعی بوده و هر نوع فعالیت انسانی تاثیراتی در محیط بر جای می گذارد ضروری است که ابعاد زیست محیطی طرح های توسعه به دقت مد نظر قرار گیرد. کشور ما هنوز از جمله کشورهای توسعه یابنده است و توسعه باید در صدر برنامه های دولت جای گیرد. ولی این یک سکه دورو می باشد که این روی سکه، رفاه حاصل از توسعه است. روی دیگر آن اثرات مخربی است که بر اثر توسعه شتابزده و بی برنامه در محیط بروز می کند .
اگر محدودیت های محیط و تخریب های به عمل امده در آن، نادیده انگاشته شود توسعه در نهایت پایدار نخواهد ماند و ارزیابی لذات توسعه با پیش بینی پیامدهای ناگوار توسعه، کوششی در پیشگیری بروز آنها دارد که این امر آگاهی در جهت رسیدن به توسعه پایدار است. با این وجود شتاب روند توسعه در سطح جهان در برخی موارد موجب اجرای پروژه هایی شده است که اثرات منفی زیست محیطی آنها نه تنها مشکلات جانبی فراوان فراهم آورده بلکه در مواقعی حتی خود پروژه را از مسیر انتفاع خارج ساخته است. به عبارت بهتر می توان گفت: در جایی که تکنولوژی بسیاری از مسائل را حل می کند، خود نیز مشکلات جدیدی به بار می آورد که برای حل آنها نیاز به تخصص های پیچیده و تکنولوژی گران تر است (میلر، 1377). اما اکنون وضعیت به گونه ای است که نمی توان اشتباهی را نادیده گرفت. ادامه اشتباه و تکرارش در زمان پیامد فقر و نابودی منابع محیط زیست را به دنبال خواهد داشت.
با نگاهی به مطالعات سد سازی کشور در گذشته به خوبی درک می شود که متاسفانه تا کنون مطالعه و نحقیق و تفحص در مسائل زیست محیطی در مطالعات سد سازی نقش مهمی بازی نکرده است. از طرفی با توجه به اهمیت و ضرورت مطالعات زیست محیطی سدها نظر به این که جای این قبیل مطالب در آموزش های سیستماتیک دانشگاهی خالی بوده است، لذا طراحان سازه های آبی، اینگونه مطالعات را به صورت محدودی و مستقل در نظر گرفته و از اطلاعات زیست محیطی در تعیین نوع، محل، حجم سد، چگونگی سیستم انحراف و مقدار دبی طرح، سرریز، محل موقعیت و ارتفاع آبگیر، نحوه رهاسازی جریان پایه، دریچه دار یا بدون دریچه بودن سرریزها، اثرات بهداشتی، اثرات فیزیکی و شیمیایی، لایه بندی دما ونمک در دریاچه سد، تثرات فیزیکی مخزن به محیط اطراف و اثرات اکولوژیکی مخزن استفاده مطلوبی ننموده اند. از این رو عاقلانه و منطقی خواهد بود که با توجه به حجم عظیم سرمایه گذاری کشور در امر سد سازی و به منظور بهره برداری مناسب از جریان آب رودخانه ها و استفاده از این منابع طبیعی تجدید شونده، به شناخت مسائل زیست محیطی سدها در مراحل مطالعه، ساخت و بهره برداری پرداخته شود تا در راستای پیش بینی اثرات نامناسب و متقابل سد و محیط زیست، راه های منطقی برای پیشگیری از این اثرات به عمل آید و این امر نه تنها موجب حفظ سرمایه و منابع تجدید شونده کشور می گردد، بلکه تامین آب در جهت توسعه و بهبود زندگی مردم و عدم وابستگی به کشورهای خارجی نیز موثر واقع خواهد شد.
ضرورت انجام پژوهش در اثرات زیست محیطی سد
ارزیابی محیط زیست یک اولویت ملی و جهانی است و انرژی است که ما را به سوی توسعه پایدار سوق می دهد. امر ارزیابی در مورد پروژه هایی که در کشور به اجرا گذاشته می شود یک امر اختیاری و داوطلبانه نیست، بلکه بلکه معیاری که برای تحقق توسعه پایدار وجود دارد باید در یک قالب الزام آوز شکل بگیرد و ارزیابی اثرات زیست محیطی امری ضروری است. بدین ترتیب در حال حاضر ارزیابی زیست محیطی دنده ها قبل از اجرای آنها با توجه به ضرورتهای احساس شده کاملا اجباری بوده و جز لاینفک مطالعات اولیه و توجیهی طرح ها می باشد. در کشورهای درمان توسعه یافته رشد نکرده استبه همین لحاظ برای تدوین الگوهای لازم شناخت مشکلات اجرای چنین ارزیابی هایی در کشور و هم چنین کسب تجربه کافی با تحقیقات و انجام ارزیابی های جامع با روش های متفاوت می باشد.بررسی نتایج حاصل از احداث بسیاری از سدها که در نقاط مختلف جهان ساخته شده نمایانگر این واقعیت است که در هنگام بهره برداری از پاره ای از سدها به اهداف مورد نظر دست نیافته اند و یا اثرات سوء پاره ای از این سدها با حدی وخیم و گسترده بوده که سرمایه گذاری در چنین طرح هایی را عبث و بیهوده نموده است. احتیاج به آب و یا یافتن بهترین راه استفاده از پتانسیل آبی ناحیه نمی تواند به تنهایی توجیه پذیری یک طرح توسعه منابع آب نظیر سد سازی را موجه نماید، بلکه اگر سری ساخته می شود باید علاوه بر دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده ، از جهت اثرات متقابل آن با محیط زیست نیز مرد ارزیابی کامل قرار گیرد و این تحقیق با تاکید بر این موضوع می تواند به عنوان الگویی در این راستا مورد استفاده قرار گیرد.
اهداف پژوهش در سد کوران بوزان
[1]. Environmental Impacts Assessment