مبانی نظری توریسم و اکوتوریسم
| دسته بندی | فنی و مهندسی |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 7878 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 79 |
ادبیات تحقیق 7
1-1واژه شناسی توریسم 8
1- 2 تعریف توریسم 8
1-3 اهمیت توریسم 10
1-4 اهداف توریسم 10
1-5 مکاتب توریسم 11
1-6 کارکرد توریسم 12
1-7 توریسم در بستر تاریخ 15
1-7-1تحولات تاریخی توریسم 15
1-7-2 نقش جاده ی ابریشم در رونق توریسم 15
1-8 آثار و ابعاد توریسم 16
1-8-1 آثار فرهنگی توریسم 16
1-8-2 توریسم و ارزش های زیست محیطی 16
1-8-2-1 آلودگی های زیست محیطی 17
1-8-2-2 تقلیل منابع طبیعی 17
1-8-2-3 نتایج فیزیکی سفرهای گردشگری 18
1-8-3 آثار اجتماعی توریسم 19
1-8-4 آثار اقتصادی توریسم 21
1-8-5 ابعاد سیاسی توریسم 22
1-9 اکوتوریسم، تعاریف و مفاهیم 23
1-9-1 مقدمه 23
1-9-2 مفاهیم، تعاریف و مصادیق اکوتوریسم 24
1-10 اهمیت اکوتوریسم 27
1-11 اهداف اساسی اکوتوریسم و ویژگی های آن 27
1-12 اصول اکوتوریسم 28
1-13فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم 30
1-13-1 فرصت های بالقوه اکوتوریسم 30
1-13-2 تهدید های بالقوه اکوتوریسم 38
1-14ویژگی اکوتوریست ها و انواع آن 40
1-15پایداری محیطی و توسعه پایدار 42
1-15-1 معماری پایدار 42
1-15-2 طراحی پایدار 43
1-15-3 اصول اولیه طراحی پایدار 44
1-15-3-1 درک محیط 44
1-15-3-2 ارتباط با طبیعت 44
1-15-3-3 درک تأثیرات محیطی 44
1-15-3-4 روند مشارکتی طراحی 44
1-15-3-5 درک مردم 45
1-16 دو نمونه از فناوری های معماری پایدار 45
1-16-1 فناوری دیوار سبز Green Wall/ 45
1-16-2 سیستم پانل های شبکه ای مدولار 47
1-16-3 سیستم های کابلی و شبکه توری سیمی 47
1-16-4 دیوار زنده Living Wall / 50
1-16-5 دیوار زنده ی غیرفعال Passive Living Wall/ 51
1-16-6 دیوار زنده ی فعال Active Living Wall/ 53
1-16-7 دیوار گیاهی پاتریک بلان Mur Vegetal/ 54
1-16-8 دیوارهای سبز محوطه سازی Landscape Walls 55
1-16-9 جمع آوری آب باران از پشت بام ها (سطوح عایق آماده) 55
1-17 اکوتوریسم پایدار 58
1-18 برنامه های محوری برای توسعه پایدار اکوتوریسم 60
1-19 الگوی اکوتوریسم پایدار 60
1-20 نگاهی به صنعت اکوتوریسم در ایران 61
1-20-1 مقدمه 61
1-20-2 جاذبه های مختلف گردشگری و اکوتوریسم در ایران 64
1-20-3 جاذبه های اکوتوریستی ایران 67
1-20-4 چالش های اکوتوریسم در ایران 72
1-20-5 فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران 73
-1 واژه شناسی توریسم
واژه « توریسم » از کلمه فرانسوی tour به مفهوم سیر کردن ، طی طریق و چرخش برگرفته شده است و گردشگری ، جهانگردی ، سیاحت و تفریح از دیگر واژه های معادل توریسم هستند . توریسم در عمل ، علمی است میان رشته ای که با جغرافیا ، محیط زیست ، معماری ، کشاورزی ، فضای سبز ، بازاریابی ، تاریخ ، حقوق ، تربیت بدنی ، تجارت ، بازرگانی ، حمل و نقل ، هتل داری و مدیریت رستوران ، جامعه شناسی ، اقتصاد ، روانشناسی و علوم سیاسی در ارتباط است . (موثقی،1392)
1-2 تعریف توریسم
در مورد این که صنعت توریسم و جهانگردی در محتوای خود به چه تعاریفی متکی است متذکر می شویم که برخی نهادهای بین المللی و همچنین دانشمندان و محققان دست اندرکار تعاریف ذیل را از توریسم به عمل آورده اند :
1. توریسم عبارت است از : « مجموعه فعالیت های افرادی که به مکان های خارج از محل زندگی دائم خود به قصد تفریح و استراحت و انجام امور دیگر مسافرت می کنند و بیش از یک سال در آن مکان نمی مانند ( تعریف سازمان جهانی جهانگردی در سال 1993 که توسط کمیسیون آمار ملل متحد نیز پذیرفته شد )
2. برخی توریسم را به « مجموعه فعالیت های مرتبط با افرادی که به محلی غیر از محل اقامت دائم خود به مدت حداکثر یک سال و با هدفی غیر از کسب درآمد از طریق اشتغال و به منظور تفریح ، گذران تعطیلات و ... سفر می کنند » اطلاق می نمایند ، این تعریف مشخصاً بر سه شرط مکان ، زمان و هدف تأکید دارد .
3. برخی به جای تعریف توریسم ، شخص سفر کننده ( توریست) را به نقد کشیده اند . از نظر این دسته « توریست کسی است که کشوری غیر از کشور محل اقامت دائم خود را موردبازدید قرار دهد مشروط بر این که بازدید به منظور احراز شغل و درآمد نباشد و حداقل 24 ساعت و حداکثر سه ماه در کشور موردبازدید توقف نموده و مسافرت او به جهات ذیل باشد : گذران تعطیلات ، تفریح ، استراحت ، معالجات پزشکی ، زیارت و عبادات مذهبی ، ورزش ، بازدید از خویشاوندان ، مأموریت و شرکت در کنفرانس ها و ... »
4. برخی نیز توریسم را سفری موقت و کوتاه مدت به منطقه ای خارج از محل کار و سکونت دائمی خود با هدف سیر و سیاحت تعریف کرده اند.
5. عده ای مانند لیپر ، توریسم را از منظر ارتباط توریست با عناصری چون اقتصاد ، مقصد ، سرویس های حمل و نقل و کشورهایی که توریست از آنجا که آغاز به مسافرت می کنند تعریف نموده اند چرا که برای تشکیل یک سفر توریستی وجود این عوامل مرتبط به هم ضروری است . در بررسی این شاخص به تعاملات فرهنگی ، اقتصادی ، جامعه و محیط زیست با شخص توریست و سازوکار توریسم برمی خوریم که خبر از ارتباط گسترده عناصر مقوم گردشگری دارد. (موثقی،1392)
6. به رغم برخی ، توریسم مبتنی بر عوامل چندی است که عبارتنداز :
الف) توده ها و سیاست های گردشگری که شامل سیاست های انقباضی یا توریسم ستیزی یا سیاست های انبساطی یا توریسم پذیری است.
ب) توریسم یا گردشگر
ج) دست اندرکاران خدمات و کالاهای ضروری توریست ها
د) جوامع میزبان یا میهمان پذیر ، تنوع فرهنگ ها و جاذبه های توریستی
که نقش آخری به لحاظ ارتباط با سیستم حمل و نقل ، واحدهای خدمات توریستی ، جاذبه های تفریحی ، رستوران ها ، هتل ها ، متل ها و سوئیت ها و واحدهای تبدیل ارز خارجی از همه پررنگ تر است . (موثقی،1392)
7. برخی توریسم و گردشگری را از منظر اقتصادی تعریف کرده و اذعان داشته اند : توریسم عاملی برای افزایش درآمدهای ارزی و مالیاتی بالاتر به جهت سازماندهی اقتصاد سرزمین های میزبان است ، به عبارت دیگر ، توریسم به مجموعه ای از خدمات ، صنایع و فعالیت هایی اطلاق می شود که با کسب تجربه در سفر توأم است . در عین حال ، آن دسته از فعالیت هایی که با توریست ها در ارتباط است ، از جمله : برنامه ریزی انجام مسافرت ، انتقال مکان از یک کشور به کشور دیگر ، اقامت و خرید و بازدید و سرگرمی ها ، بازی ها ، کارناوال ها ، جشن های خیابانی ، همه در حوزه توریسم قرار می گیرند (رنجبریان،1388). برخی توریسم را از جهت موفقیت آن تقسیم کرده اند ، بدین ترتیب ، توریسم مجموعه ای است گردشگران ، مباحث تجاری ، دول میزبان و جوامع میزبان ، دانشگاه ها و همکاری سازمان های غیردولتی که اهتمام خود را صرف مدیریت و میهمان نوازی از بازدیدکنندگان و گردشگران می نمایند. (Weaver،2000)
در کلیه تعاریف توریسم ، به سه عامل مشتکر بر می خوریم ، که عبارتنداز : تفریحی بودن سفر ، فاصله گرفتن از محیط کار و اقامت و وقت گذرانی و سرگرمی . در برخی حالات ، آشنایی با سنت ها ، فرهنگ ها ، آداب و رسوم و تمدن ملل مختلف از دیگر دلایل آغاز سفر و گردشگری بوده است منهای اهدافی چون کسب درآمد و یا اشتغال به کار ؛ البته ، نتیجه این تجدید روحیه در رونق اقتصادی کشورها نقش بسزائی را ایفاء می کند.(سیمین،1386)
1-3 اهمیت توریسم
صنعت توریسم از تمام ابعاد با دیگر فعالیت های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی متمایز بوده و بیش از همه با بخش خدمات در تعامل می باشد چرا که در این فعالیت عظیم اقتصادی این توریست است که به دنبال یافتن کالا و خدمات از جمله وسایل حمل و نقل با صرفه ، امکانات و کیفیت مدیریت سفر است . در عین حال ، با منافع گوناگونی مواجه است هم از جهت ارائه دهندگان خدمات و هم شخص گردشگر و طبعاً آثار و تبعات فعالیت های توریستی حوزه های مختلفی را شامل می شود. (موثقی،1392)
1-4 اهداف توریسم
سازمان بین المللی جهانگردی اهداف گسترش توریسم را در سه حوزه یادآور شده است :
1. تجارت و بازرگانی
2. تفریح ، سیر و سیاحت
3. دیدار خویشاوندان و آشنایان ، درمان بیماری ها ، زیارت اماکن متبرکه و مذهبی ، تحقیقات علمی ، رقابت های ورزشی ، اکتشافی ، فرهنگی ، بازدید از میراث ملل گذشته و بناهای تاریخی (باستانی) و چشم اندازهای طبیعی که با انجام هر یک از این موارد ، تقرب فرهنگ های بیگانه با هم بیشتر شده و از تنفر و ستیزه جویی که ناشی از جهالت است ، جلوگیری می شود.
مسافرت ، همیشه با نتایج مفید از جمله بهبود سلامتی ، کسب تجربه و مهارت های گوناگون ، تعدیل در رفتارهای سخت گیرانه و گرایش به دوستی توأم است (شالچیان، 1388). برخی از پژوهشگران ، هدف سفرها را گذران اوقات فراغت و بازنشستگی ، دیدار دوستان و خویشاوندان ، تجارت ، ورزش ، مطالعه و بازیابی سلامت و بهداشت جسمی معرفی کرده اند. (سیمین،1386)
ارتقای فرهنگی و اقتصادی دول و ملل میزبان ، کیفیت مطلوب گذران اوقات فراغت توریست ها ، حمایت از محیط زیست و طبیعت و اصلاح کیفیت زندگی در جوامع شهری و روستایی ، از دیگر اهداف توریسم محسوب می شود (موثقی،1392)
بررسی اکوتوریسم
| دسته بندی | جغرافیا |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 1749 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 25 |
اکوتوریسم در زبان فارسی معادل واژه هایی چون گردشگری زیست محیطی، طبیعت گردی و به عبارتی جهانگردی در عرصه های طبیعی تعریف شده و صنعت اکوتوریسم با ظرفیت های بسیار بالا حوزه هایی همچون محیط زیست، حمل و نقل، تجارت، آموزش و پرورش، آموزش عالی، و امور اجتماعی و ... را تحت تأثیر قرار می دهد.
لازمه ایجاد و توسعه این صنعت در یک کشور داشتن جاذبه های طبیعی است و خوشبختانه از این لحاظ سازمان جهانی جهانگردی اعلام کرده که هیچ کشوری همانند ایران دارای تنوع اقلیمی نیست و از جنبه جاذبه های اکوتوریستی فقط ایالات متحده امریکا، به ایران می رسد که آن هم وقتی ابنیه و آثار تاریخی تمدن هفت هزار ساله ایران را به عنوان بخش توریستی صنعت جهانگردی در کنار و به عبارتی متمم جاذبه های اکوتوریستی قرار دهیم متوجه می شویم که در مجموع هیچ کشوری از لحاظ داشتن ظرفیت های بالقوه گردشگری به ایران نمی رسد بر همین اساس این سازمان بین المللی اعلام کرده که درآمد سالیانه ایران از طریق اکوتوریسم می تواند به 12 میلیارد دلار برسد. همچنین یونشکو نیز در سال 2000 میلادی اعلام کرد که اگرچه ایران روی کمربند خشک جهان قرار دارد ولی دارای مقام هفتم ذخیره گاه های زیست کره زمین است و دارای تنوع زیستی منحصر به فردی می باشد. اما با این اوصاف، جای تاسف است که ایران در بین 60 کشور توریست پذیر دنیا جایی ندارد و فقط حدود 100 هزار نفر گردشگر واقعی در سال به ایران سفر می کنند که از این تعداد شاید حدود 2 درصد آنها اکوتوریست هستند. همچنین، جای تاسف است وقتی مشاهده می کنیم در کشورهای دیگر، سازمان های دولتی و غیر دولتی(مردم نهاد) به شدت پیگیر حفظ، احیا و توسعه زیستگاه ها و محافظت از گونه های گیاهی و جانوریدر وهله اول و بستر سازی بهره برداری اقتصادی از موقعیت های یست محیطی در وهله دوم می باشند ولی در همین حین اعلام می شود که گونه شیر و ببر ایرانی منقرض شده اند و یا در حالی که کشورهای در حال توسعه ترکیه و تایلند از سواحل خود حداکثر بهره برداری را در زمینه جذب گردشگری به عمل می آورند ولی سواحل شمالی اغلب در انحصار افراد و بنگاه های خصوصی قرار گرفته و بدتر از آن اعلام می شود که ممکن است تا سه دهه دیگر جنگل های شمال از بین بروند و جنگل های زاگرسی که همچون نواری سبز رنگ ا پهنه استان فارس عبور و به شهرستان خاتم در جنوب استان یزد می رسند در حال تخریب هستند.
در این میان، وضعیت استان یزد متفاوت است زیرا ضمن این که مرکز استان به عنوان دومین شهر تاریخی جهان محسوب و ابنیه تاریخی متعددی در سطح استان پراکنده است ا مجموع 5 زیستگاه کوهستانی، جنگلی زاگرسی، بیشه زارها و جنگل های گرمسیری، بلوچی و استپی حداقل دارای چهار تای آنها بوده و از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار و به خاطر برنامه ریزی های صورت گرفته و احترام مردم به حریم طبیعت، گونه های نادر گیاهی و جانوری توانسته اند همچنان در عرصه های طبیعی این استان ادامه حیات دهند. با این وجود، شدت ناهمواریها، حساس بودن اکوسیستم های طبیعی و شرایط سخت و دشوار احیا عرصه های طبیعی باعث می شود که وضعیت اکوسیستم های طبیعی استان ناپایدار و شکننده باشد و به همین جهت حفظ و احیای این اکوسیستم ها سعی و مراقبت دائمی را می طلبد و هزینه زیادی را در بر دارند اما در بین نقاط مختلف استان، شهرستان خاتم دارای وضعیت متفاوتی است زیرا علاوه بر این که دارای تنوع زیستی قابل توجهی است اکوسیستم های آن نسبتاً پایدار بوده و علاوه بر این مجموعه ای از انواع زیستگاه ها را در خود جای داده که در ذیل به برخی از توانمندی های شهرستان جهت مطرح شدن به عنوان قطب ویژه اکوتوریستیاستان یزد می پردازیم:
1- کویر هرات و مروست که با پوشش گیاهی عمدتاً تاغ، اشنان، گز و … زیبایی خاص خود را داشته و قابلیت مناسبی جهت برگزاری تورهای بیابانگردی، شتر سواری، آسمان کویر و … دارد.
2- وجود 64000 هکتار جنگل زاگرسی منحصر به فرد شامل جنگل های باغ شادی، باغ معدن و چاه منج بوده و جمعیت قابل توجه و متنوعی از پرندگان، خزندگان و حشرات را در خود جای داده و خوشبختانه احیا و زادآوری جنگل به خوبی در این منطقه مشاهده و قابلیت مناسبی جهت ایجاد مرکز تحقیقات گونه های جنگلی کشور و همچنین ایجاد شکارگاه مصنوعی جهت جذب محققین، گردشگران و شکارچیان مجاز را دارد.
3- وجود استوادن(استخوان دادن) و غارهای طبیعی شگفت انگیز مانند غار خانه خدا و شگفت بابا زاهد.
4- مناطق جذاب و دیدنی کر، تیه، لای تاریک و لای روغنی در کرخنگان که به علاوه چنارهای 2000 ساله که مجموعه اکوتوریستی جامع و قابل توجهی را فراهم نموده است.
5- پناهگاه حیات وحش بوروایه با مساحت تقریبی 100 هزار هکتار که با دارا بودن تنوع گیاهی از جمله گیاهان دارویی مثل آویشن، کاکوتی، انقوزه، آلاله کوهی، و ... و تنوع جانوری قابل توجه و منحصر به فرد کشور است.
6- منطقه پیشنهادی شکار ممنوع قره تپه هرات با وسعت 80 هزار هکتار که علاوه بر انواع آهو و جبیر دارای جمعیت قابل توجهی از هوبره بومی بوده و وجود همین پرنده نادر و با شکوه تنها مرکز تحقیقاتی هوبره کشور در شهرستان خاتم راه اندازی و کار تکثیر در آزمایشگاه را به خوبی انجام دهد. ضمناً زاغ بور تنها پرنده ای است که در ایران وجود دارد و زیستگاه بومی آن همین منطقه قره تپه می باشد.
7- منطقه جنگلی حفاظت شده باغ شادی با وسعت حدود 9 هزار هکتار که از نوع جنگل های زاگرس با پوشش گیاهی بنه، بادام کوهی، کیکم، ارزن آلوچه وحشی، درمنه، گون، شقایق وحشی و ... است و اخیراً پذیرای چند راس گوزن زرد ایران از دشت ناساری بوده است. رودک عسل خوار نیز در این منطقه علاوه بر گونه های جانوری دیگر مشاهده شده است.
8- آبگیر های فصلی شهرستان مثل کفه مروست، سد مروست، چشمه شور، حوالی چاه آرتزین و ... که پذیرای پرندگان مهاجر مثل درنا، مرغابی کله سبز، کنگر، آنقوت و ... در فصل مستان هستند.
9- سرچشمه نهر مسیح و پارک جنگلی آن که در فاصله 5 کیلومتری هرات واقع و نهر مسیح با دبی 320 لیتر در ثانیه از آن سرچشمه و از قلب شهر هرات مرکز شهرستان خاتم عبور می کند. علیرغم این که این پارک جنگلی هنوز ساماندهی نشده ولی پذیرای تعداد قابل توجهی از مردم محلی و اهالی شهرستان های مجاور است.
10 – چشمه سارهای متعدد و قنوات مختلف که از آن جمله می توان به قنات تاج آباد (محمد کریم خان) با دبی 200 لیتر در ثانیه و طول 3 کیلومتر و قنات نفس القریه با دبی 250 لیتر در ثانیه و طول 17 کیلومتر اشاره کرد. البته در کنار قابلیت های اکوتوریستی فوق الذکر و آثار طبیعی متعدد دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که از جنبه جاذبه های تاریخی و باستانی هم شهرستان خاتم دارای بافت قدیم، بقعه و قلعه معروف در مروست و قلاع و کاروانسراهای متعدد در هرات و دارای سایت باستانی چاهک و هرابرجان است و بد نیست بدانید که تا حدود 50 سال پیش به هرات (سرزمین قلعه ها) می گفتند. بنا بر این جا دارد که شهرستان خاتم به عنوان قطب گردشگری استان یزد تعریف و صنعت اکوتوریسم استان بر محوریت شهرستان خاتم شکل گیرد تا بتوان چشم انداز روشنی از این صنعت در استان منصور شد.
استان یزد
موقعیت : مرکز ایران