دانلود بررسی بهداشت دهان و دندان
| دسته بندی | علوم پزشکی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 136 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 60 |
پژوهش بررسی بهداشت دهان و دندان در 60 صفحه ورد قابل ویرایش
تقدیر و تشکر........................................................................................................
ا
پیشگفتار...............................................................................................................
ب
خلاصه.................................................................................................................
ج
مقدمه...................................................................................................................
د
عنوان صفحه
فصل اول (بهداشت دهان و دندان)
پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن..........................................................................
1
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان........................................................................
2
جرم دندان چیست؟...............................................................................................
2
بهداشت لب.........................................................................................................
3
بهداشت لثه..........................................................................................................
4
بهداشت زبان.......................................................................................................
4
خشکی دهان........................................................................................................
5
بوی بد دهان و علت های آن..................................................................................
5
علل دهانی و دندانی..............................................................................................
6
علل عمومی.........................................................................................................
6
فصل دوم (مسواک وخمیردندان)
روش صحیح مسواک زدن ......................................................................................
7
روش های نگهداری از مسواک ...............................................................................
8
مشخصات و عمل خمیر دندان.................................................................................
9
خمیردندان های درمانی...........................................................................................
11
خصوصیات یک خمیردندان خوب............................................................................
11
دهان شویه ها........................................................................................................
12
فصل سوم (نقش مادران و مدارس)
نقش مراقبین بهداشت مدارس در حفظ سلامتی دندان های دانش آموزان........................
13
نکات بسیا مهم بهداشتی برا ی حفظ سلامت دهان و دندان...........................................
14
فصل چهارم (حوادث دندان)
هیپروسمنتوز .......................................................................................................
17
دندانها با دودسیگارازبین می روند ...........................................................................
17
حوادث دندانی و نحوه ی حفاظت از دندان آسیب دیده ..............................................
18
فصل پنجم (بهداشت نزد دندانپزشکان)
واکسیناسیون علیه هپاتیتB برای کارکنان دندان پزشکی..............................................
21
استفاده از روپوش.................................................................................................
21
استفاده ازدستکش.................................................................................................
22
ضد عفونی..........................................................................................................
22
تمیز کردن وسایل.................................................................................................
23
استریلیزاسیون یا ضد عفونی شدید ........................................................................
24
ضد عفونی کردن محیط کار و تجهیزات دندان پزشکی ..............................................
26
دفع مواد زاید دندان پزشکی..................................................................................
27
فصل ششم (اختلالات دندان)
مراقبت از دندانها و لثه ها.......................................................................................
28
آبسه دندان...........................................................................................................
28
تغییر رنگ دندانها.................................................................................................
32
فصل هفتم (حوادث دندان)
بیماریهای لثه.......................................................................................................
35
التهاب لثه ها........................................................................................................
35
پریودنیت Periodontitis: ..................................................................................
38
پس روی لثه ها....................................................................................................
40
علل پسروس لثه ها...............................................................................................
41
هیپرپلازی لثه Gingival hyperplasia..............................................................
43
خشکی حفره دندان Dry socket.........................................................................
44
فصل هشتم (سیستم ایمنی دهان)
سیستم ایمنی دهان................................................................................................
46
غشاء مخاطی دهان................................................................................................
47
بزاق Saliva .....................................................................................................
48
فصل نهم (دیابت و فسار خون)
ملاحظات دندان پزشکی در بیماران مبتلا به دیابت.....................................................
49
ملاحظات دندانپزشکی در بیماران مبتلا به فشار خون.................................................
54
بیماران مبتلا به فشارخون در محیط دندانپزشکی........................................................
59
ضمیمه1
ضمیمه2
پیشگفتار :
یکی از بهترین نشانه های خدا در ساختمان بدن انسان دهان ، زبان و دندانهای اوست . از آن جا که بهداشت دهان و دندان ، یکی از مهمترین شاخه های بهداشت عمومی به شمار می آید ، رعایت کامل مسائل بهداشتی در این زمینه برای حفظ سلامت دهان و دندان ها نیازمند آگاهی و توجه دقیق به آموزشهای صحیح بهداشتی می باشد .
عوامل مهم و مؤثر برای به نتیجه رساندن این مطلب عبارتند از : عوامل محیطی ، تغذیه ای صحیح و هم چنین برخورداری از یک فرهنگ غنی بهداشتی که هر کدام به نوبه ی خود نقش بسزایی را ایفا می کنند .
بیشتر افراد جامعه از این مسائل اطلاع کافی ندارند . این نداشتن اطلاع از عوامل مؤثر برای به نتیجه رساندن مسائل بهداشتی با محدودیت های آموزش های صحیح بهداشت دهان و دندان و همچنین کمبود مقالاتی در این زمینه پدید می آید .
مقدمه :
دهان نخستین قسمت لوله ی گوارش است. ین قسمت از لبها شروع و به حلق منتهی میشود.
در داخل این حفره دندان ها ، زبان و مجرای خروجی ترشحات غدد کوچک و بزرگ وابسته به حفره های دهان قرار دارند .
دندان ها عضوی سخت و سفید رنگ هستند که در فکّ بالا و پایین حفره های دهان جای گرفته اند .
ارائه ی مشکلات دندانی و نیز راههای پیشگیری و درمان آن از ویژگیهای بارز این اثر است .
رشد و گسترش علوم دندان پزشکی در رشته های تخصصی مختلف با سرعتی شگرف آن چنان پیش می رود که دندان پزشکان و دانشجویان این رشته جهت کسب آگاهی های علمی ملزم به استفاده از تحقیقات و مقالات جدید بوده تا بتوانند گره گشای مشکلات درمانی و بهداشتی در سطحی مطلوب و شایسته باشند.
بهداشت دهان و دندان
پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن:
پوسیدگی یا همان کرم خوردگی دندان،انهدام انساج سخت دندان که معمولا با درد همراه است می باشد.
کرم خوردگی یا پوسیدگی دندان برای تمام افراد بشر رخ می دهد.
به طور کلی عواملی که در ایجاد پوسیدگی دندان دخالت دارند عبارتند از:
کمبودویتامین های («آ»،«ث»،«د»وکلسیم وفسفر)عوامل ارثی،بهداشتی،شکل فیزیکی دندان (چاله های عمیق Deep pitsوشکاف های عمیقDeep fissure)،عوامل تغذیه ای وبالاخره ترکیب بزاق و مقدار ایمونوگلبولین آن (IGA).
درهنگام پوسیدگی،آب سرد و خوردن شیرینی باعث احساس درد در دندان می گردد و در غیر این صورت دندان بدون درد است.
وقتی که دندانی در اصطلاح می پوسد،نسبت به گرما وتماس با شیرینی جات حساس می شود و بر روی آن نقاطی تیره رنگ پدید می آید.
پوسیدگی دندان در طفولیت و جوانی بیشتر از سایر سنین است. بنابراین سن یکی از عوامل مؤثر بر پوسیدگی دندان های ماست.در کسانی که شیرینی پز هستند و یا با مواد مختلف شیمیایی به خصوص اسیدها سر و کار دارند پوسیدگی دندان دیده می شود.
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان:
افزودن فلوئوربه آب آشامیدنی و رساندن آن به حد استاندارد.
مسواک زدن بعد از خوردن غذا و همچنین قبل از خوابیدن.
پرکردن دندان یا ترمیم آنها،برداشتن قسمت های پوسیده و ترمیم آن ها با مواد پرکردنی مختلف.
استفاده ی کمتر از تنقلات و شیرینی جات.
جرم دندان چیست؟
در صورت این که مدتی مسواک نزنیم و پلاک[1] را به طور کامل از روی دندان هایمان پاک نکنیم به مرور زمان تبدیل به جرم میشود.
ما خود قادر به برداشتن جرم از روی دندان نیستیم،زیرا جرم چنان محکم به دندان ها چسبیده است که تنها دندان پزشک قادر به برداشتن آن است.
جرم گیری دندان به سلامت لثه کمک می کند جرم هایی که در بالای لثه بر روی دندان ها تشکیل میشوند قابل رؤیت هستند.این جرم ها به صورت رسوب هایی به رنگ قهوهای و یا سیاه در اطراف طوق دندان ها دیده می شوند.
سطح خشن جرم یکی از محل های شایع تجمع پلاک است.
حتی اگر یک روز در مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان کوتاهی شود،بلافاصله مراحل اولیه ی تشکیل جرم آغاز خواهد شد.
«توکسینهای پلاک[2] باعث التهاب لثه و نیز تخریب و تحلیل استخوان نگهدارنده دندان می شوند.
پس از تخریب استخوان دندان ها هالق می شوند و در این هنگام سرعت تخریب استخوان اطراف آن بیشتر میشود،سرانجام وقتی که قسمت عمده از استخوان نگهدارنده ی دندان دچار تخریب شد،دندان آن چنان لق میشود که یا خودش به زودی ازجا کنده می شود و یا باید کشیده شود. پس از کشیده شدن دندان باید مراقبت هایی برای جلوگیری از آسیب صورت پذیرد.
بهداشت لب:
لب ها نیز مانند لثه ها و دندان ها در زیبایی صورت نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.
گاز گرفتن لب هنگام صحبت کردن بسیار مضر است،زیرا هم موجب ضخیم تر شدن آن ها و هم چنین ایجاد خراش هایی بر روی لب می شود که گاهی درمان آن بسیار مشکل است. برای جلوگیری از خشک شدن دندان،ایجاد حساسیت و ترکیدگی لب ها و نیز محافظت در برابر بادهای خشک و گرم استفاده از کرم های مرطوب کننده بسیار توصیه می شود.
بهداشت لثه:
رعایت بهداشت لثه همانند دندان ها ضروری است.لثه ها قسمتی از مخاط دهان می باشند که به طوق دندان ها می چسبند واستخوان نگهدارنده ی دندان را هم می پوشاند.
از ویژگی های بارزی که باید در یک لثه سالم وجود داشته باشد:صورتی رنگ بودن،محکم بودن و پر خون نبودن آنها است.لثه ها ممکن است بر اثر نا مساعد بودن حالت عمومی بدن:رنگ پریده،خون آلود،نرم وشل ،متورم و یا تحلیل رفته باشند. ناراحتی های مذکور ممکن است بر اثر کم خونی،وضع بد دهان ومعده و رویش دندان ها و بارداری و بعضی از تب ها وپیری باشد.
بهداشت زبان:
زبان هم مانند سایر قسمت های دهان باید تحت مواظبت قرار داشته باشد به طریقی که از عفونت جلوگیری کامل به عمل آید.لازم است در روز چند بار ترشحاتی را که بر روی زبان ایجاد میشوند پاک کرد.
رنگ طبیعی زبان مانند لثه ها،صورتی می باشد.به محض اینکه تغیری در این رنگ ایجاد شد این نشان را دارد که اختلالاتی کم و بیش جدی در آن روی داده است.
خشکی دهان:
عمل بزاق مرطوب نگه داشتن دهان،تمیزوسفید کرن دندان ها و از بین بردن اسیدهای حاصل از پلاک دندانی می باشد.
در خشکی دهان عواملی چون:داروهای آرام بخش،آنتی هیستامین ها و پرتودرمانی سر و گردن مؤثرمی باشند.
خوردن نعنا و همچنین استفاده از محلولی که خود مخلوتی از آب و کمی گلیسیرین و چند قطره آب لیمو است می تواند تا حدودی در رفع خشکی دهان مؤثر واقع شوند.
بوی بد دهان و علت های آن:
برای اکثر مردم جالب است که بدانند بوی بد دهان نزد افراد سالم،نه تنها بد نیست بلکه خوش آیند هم می باشد.
بوی بد در دهان هنگامی به وجود می آید که بیماری در بدن شخص وجود داشته باشد.یعنی فقط اشخاص بیمار بوی بد در دهانشان شکل می گیرد.
به طور کلی علت های ایجاد بوی ناخوشایند را می توان در دو دسته تقسیم بندی کرد:
علل دهانی و دندان و دهانی
علل عمومی
علل دهانی و دندانی:
کسی که بهداشت دهان و دندان ره رعایت نکند بوی بد در دهانش ایجاد می شود،این چنین شخص با تمیز نکردن دندان های خود فضا را برای رشد و تکثیر میکروب ها فراهم می کند.
دندان های پوسیده هم می توانند عاملی برای این عارضه باشند.هر عاملی که باعث شود در ترشح بزاق اختلالی به وجود آید از دیگر عوامل مؤثر می باشد.
علل عمومی:
تمامی بیمارهای مجاری تنفسی،حنجره،ریه،گلو و معده،دیابت،مسمومیت های غذایی و دارویی،بیماری سیل و... می توانندباعث بوی بد دهان شوند.
از جمله بوی های بد دهانی که به محض باز شدن دهان فرد بیمار می توان تشخیص داد عبارت اند از:
بوی سولفر و استیفرم که ناشی از پوسیدگی دندان است.
بوی فکالوئد یا مدفوع که از ناراختی های بخصوص معده می باشد.
بوی ترشیدگی ناشی از حاملگی.
بوی زعفران ناشی از مرض قند.
بوی نزدیک به بوی سیر ناشی از مسمومیت با جیوه.
واکسیناسیون علیه هپاتیتB برای کارکنان دندان پزشکی:
واکسیناسیون به معنی ایمنی صد در صد در مقابل هپاتیت B نیست و افراد واکسینه شده هم باید نکات دیگر خفاظت شخصی را رعایت کنند.
شایع ترین بیماری خطرناک ویروسی که کارکنان دندان پزشکی در معرض ابتلای به آن قرار دارند هپاتیت B است.
اگر قبل از واکسینه شدن ، فردی باوسایل مشکوک آلوده به ویروس هپاتیتB زخمی شود،باید حداکثر 48 ساعت اقدام به تزریق واکسن نماید.
استفاده از روپوش:
به هنگام کار در کلینیک یا در لابراتور باید حتما از روپوش استفاده کرد و هنگام خروج از اتاق کار ، روپوش را در آورد. روپوش باید روزانه یا حداقل به محض آلوده شدن، ابتدا ضد عفونی وسپس شسته شود.
روپوش باید جدا از لباس های عادی شسته شود و قبل از شست وشو به مدت نیم ساعت در محلول هیپو کلریت سدیم[1] 5/0 درصد قرار گیرد.
استفاده از دستکش:
- هنگام کار و معاینه ی بیمار لازم است از دستکش استفاده شود.به غیر از موارد جراحی لازم نیست دستکش استریل باشد.
- هرگاه احتمال تماس کارکنان دندان پزشکی با خون،بزاق و غشای مخاطی وجود داشته باشد،باید از دستکش استفاده شود.
- اگر در حین کار بر روی بیمار،دستکش پاره یا سوراخ شد،باید آن را عوض کرد.
- اگر در روی دست زخمی وجود دارد باید قبل از پوشیدن دستکش زخم را با چسب پوشاند.
اگر دندان پزشک یا دستیارش دارای بیماری پوستیهمراه با ترشحات در دست ها باشد،لازم است تا بهبود کامل،از انجام کارها ی دندان پزشکی خودداری کند.
ضد عفونی:
ضد عفونی به معنی کاهش تعداد میکروارگانیسم ها است.
مواد شیمیایی به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می شوند.(بسته به غلظت و مدت زمان استفاده از مادهی شیمیایی ممکن است ضد عفونی شدید،متوسط یا خفیف باشد) گاهی از درجه ی حرارت بیشتر در مدت زمان کوتاه تر نیز به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می گردد.
مراحل استریلیزاسیون:
برای استریل شدن یا استرسل ماندن وسایل سه شرط زیر لازم است:
1) تمیز کردن وسایل
2) ضد عفونی شدید یا استریلیزاسیون وسایل
3) حفظ و ادامه ی استریل بودن وسایل
تمیز کردن وسایل:
اگر میکروارگانیسم ها با خون و بزاق ، پوشاننده شوند ممکن است در هنگام استریلیزاسیون زنده باقی بمانند، بنابراین تمیز کردن وسایل باید با دقت کافی به ترتیب زیر انحام گیرد:
1) وسایلی که قابل غوطه ور شدن هستند مانند:سوند،پنس،آینه،فورسپس جراحی،فرز،قلم حرم گیری وترمیمی،برس پرداخت،تری قالب گیری و...را باید بلافاصله پس از استفاده، در ظرف حاوی ماده ضد عفونی کننده یا شوینده قرار دادتا بقایای خون وبزاق روی آن ها خشک نشود.برای ضد عفونی کردن از محلول گلوتارالدئیدیامحلول تازهی هیپوکلریت سدیم استفاده می شود.
2) با استفاده از دستکش ضخیم وبرس بقایای خون و بزاق باید از رئی وسایل پاک شود.
3) به منظور جلوگیری از زنگ زدن وسایل ، باید قبل از استریلیزاسیون آن ها را به دقت خشک کرد.
استریلیزاسیون یا ضد عفونی شدید
استریلیزاسیون با استفاده از حرارت مرطوب(اتو کلاو):
- در دمای 121 درجه ی سانتی گراد با فشار 1 اتمسفر به مدت 20دقیقه.
- در دمای 134 درجه ی سانتی گراد با فشار 1 اتمسفر به مدت 5دقیقه.
باید مطئن شد که وسایل تحمل حرارت زیاد را دارند.
در اتوکلاو باید از آب مقطر استفاده کرد.اگر از آب معمولی استفاده شود،مواد معدنی آب روی وسایل رسوب می کندو باعث خوردگی آن ها می شود.هم چنین،تشکیل جرم ناشی از رسوبات آب روی جدار داخلی اتو کلاو باعث خوب کار نکردن دستگاه وطولانی تر شدن زمان استریلیزاسیون می گردد.
وسایل از جنس کربن استیل،فرزهای کار باید و بعضی از فرزهای الماسی در اثر رطوبت در اتوکلاو خوردگی پیدا می کند. از این رو ،فرزها و این گونه وسایل را در محلول نیتریت سدیم2درصد قرار داد و همواره با آن اتوکلاو کرد..
استریلیزاسیون با استفاده از حرارت خشک:
به طور کلی میکروارگانیسم ها در برابر حرارت خشک مقاوم تر از خرارت مرطوب(اتوکلاو) هستند.بنابراین،برای استریلیزاسیون وسایل با فور باید مدت زمان بیشتری صرف شود.به همین دلیل ،دمای170درجه ی سانتی گراد به مدت 2 ساعت لازم است.
نکات قابل توجه در استفاده از فور:
1) معمولا فضای داخل فور به طور کاملا یکنواخت داغ نمی شود. ممکن است در اطراف یا لابه لای وسایل وبسته های چیده شده در فور،هوا به اندازه کافی داغ نباشدودر نتیحه وسایل خوب استریل نشود. بنابراین،باید از روی هم قرار گرفتن وسایل خودداری گرددو هوای کافی در اطراف وسایل در جریان باشد.
2) در فورهایی درزگیر مناسب ندارند،حرارت از دست می رودودر نتیجه درجه حرارت مناسب ایجاد نمی شود. بنابراین،باید از درزگیرهای مناسب برای فور استفاده کرد.
3) وسایل حاوی پلاستیک یا کائوچونباید بااستفاده از فور استریل شوند.
قابل به ذکر است که کارکرد دستگاه استریلیزاسیون باید حداقل ماهی یک بار انجام تست کنترل حرارت بررسی و کنترل شود.
دانلود تحقیق دندان
| دسته بندی | دندانپزشکی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 17 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 20 |
دندان در 20 صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc
فصل اول
آشنایی با دندان
دهان اولین قسمت دستگاه گوارش که از لب شروع می شود و به حلق منتهی می شود دو فک در دهان وجود دارد فک بالا ثابت است ولی فک پایین حرکت می کند و باعث باز و بسته شدن دهان می شود در هر فک حفره هایی وجود دارد که ریشه های دندان در آن قرار می گیرد در این حفره ها دندان ها به وسیله الیافی به استخوان فک متصل می شود .
روی آرواره ها و دور دندان را لثه می پوشاند به آرواره لثه و الیاف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان می گویند .
دهان انسان در اعمال زیادی همچون چشیدن ، گاز گرفتن ، جویدن ، خندیدن و ... شرکت می کند اولین قدم در راه گوارش غذا ، خرد کردن و جویدن مواد غذایی است که توسط دندانها صورت می گیرد هر کدام از دندانها با شکل خاص خود عمل جویدن را انجام می دهند دندانهای پیش برای بریدن ، دندانهای نیش برای پاره کردن و دندانهای آسیا برای خرد و نرم کردن لقمه غذا شکل گرفته اند .
دوره دندانی
هر انسان دو سری دندان دارد ( دندانهای شیری و دندانهای دایمی ) و سه دوره دندانی ( شیری ، مخلوط و دایمی ) دارد .
از سن 6 ماهگی که در دهان نوزاد اولین دندان شیری رویش می یابد تا سن 6 سالگی که اولین دندان دایمی در دهان می روید دوره دندانی شیری می گویند در این دوران فقط دندان شیری در دهان وجود دارد از 6 تا 12 سالگی دندانهای شیری جای خود را به دندانهای دایمی می دهند این زمان را دوره دندانی مخلوط می گویند در سن 12 سالگی که هیچ دندان شیری در دهان وجود ندارد و فقط دندانهای دایمی وجود دارد تا آخر عمر دوره دندانی دایمی گفته می شود .
دندانهای شیری
دندانهای شیری معمولا ً از سن 6 ماهگی شروع به رویش می کنند و تا 5/2 سالگی تکمیل می شوند البته زودتر در آمدن و یا تأخیر در رویش به مدت چند ماه طبیعی است ولی اگر از 9 ماه بیشتر شود باید به دندانپزشک مراجعه کرد تعداد دندانهای شیری 20 عدد است یعنی یک کودک در هر فک 10 دندان دارد و این ده دندان به صورت چپ و راست به صورت قرینه وجود دارد اسم این پنج دندان از خط وسط به طرف عقب عبارتند از : دندان پیش میانی که بطور قرار دادی با حرف A نشان داده می شود دندان پیش طرفی و یا B دندان نیش یا C دندان آسیا اول یا D دندان آسیای دوم یا E
تعداد و انواع دندانها در فک بالا و پایین مساوی است در هر فک نیز تعداد دندانهای نیمه راست و چپ مشابه است .
نیمه چپ فک بالا نیمه چپ فک پایین
نیمه راست فک بالا نیمه راست فک پایین
برای اسم بردن هر دندان باید جای آن را در فک مشخص کرد برای این کار از شکل زیر استفاده می شود .
می توان شکل فوق را خلاصه کرد و فقط علامت دندانهای مورد نظر را نوشت :
دانلود مروری بر مراقبت از دهان و دندان ( بهداشت دهان و دندان )
| دسته بندی | پزشکی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 16 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 15 |
مروری بر مراقبت از دهان و دندان ( بهداشت دهان و دندان )
مقدمه:
سلامت انسانها و در نتیجه سلامت جامعه نقش مؤثری در توسعه و توانمندی جامعه دارد ،سلامت محور توسعه است و سطح سلامتی جامعه نیز از توسعه یافتگی آن تا ثیر می پذیرد . مهمترین مساله در این راستا آگاهی و شناخت کامل افراد می باشد و این امر میسر نمی گردد مگر به کمک بهره گیری از روشهای جدید آموزشی و انجام پژوهشهای لازم ومتعدد .
با ارتقاء سطح آگاهی عموم مردم در زمینه بهداشت دهان ودندان از طریق آموزش روشهای صحیح بهداشت و پیشگیری ، فرهنگ سازی وجلب مشارکت آنها میتوان نگرش و رفتار و عملکرد آنان را در رابطه با سلامت دهان ودندان تغییر داده و با این افزایش آگاهی ، تغییر نگرش ها ،باورها و در نهایت ایجاد الگوهای صحیح رفتارهای بهداشتی می توانیم قدم مؤثری در تا مین سلامتی جامعه بر داریم .
مطالعات و تحقیقات انجام گرفته نشان می دهد که پوسیدگی دندان بطور چشمگیری در بین افراد جامعه شایع است .این مساله بیانگر این مهم است که وجود مشکل پوسیدگی دندان به عنوان یکی از اولویتهای بهداشتی درمانی جامعه امروز بوده و به برنا مه ریزی دقیق آموزشی و بهداشتی درزمینه پیشگیری نیاز دارد.
دهان و ساختمان دندان :
نقش دهان :
دهان در اعمال زیادی چون صحبت کردن ، خندیدن ، چشیدن ، گاز گرفتن ،جویدن وبلعیدن غذا نقش اصلی را به عهده دارد و اولین قسمت دستگاه گوارش است که از لبها شروع و به حلق منتهی می شود ، اولین قدم در عمل گوارش غذا ، خرد کردن و جویدن مواد غذائی است که وظیفه آ ن به عهده دندانها می باشد ،دندانها هر یک با شکل ویژه خود به اعمال بریدن (دندانهای پیش )، پاره کردن (دندانهای نیش)،نرم وله کردن (دندانهای آسیا) و نهایتاّ به عمل جویدن غذا کمک می کنند .
دندانها در عمل جویدن غذا نقش مهمی دارند اگر غذا خوب جویده نشود هضم آن مشکل میشود .
هر انسان در زندگی خود دو نوع دندان در می آورد :
۱- دندان شیری
۲- دندان دایمی
دندانهای شیری :
رویش دندانهای شیری معمولا از ۶ ماهگی شروع می شود و تا حدود ۵/۲ سالگی طول می کشد تعداد دندانهای شیری ۲۰ عدد است . اگر رویش دندانهای شیری چند ماه زودتر یا دیرتر از ۶ ماهگی شروع شود طبیعی است و نباید نگران شد .ولی اگر بیشتر از ۹ ماه عقب بیفتد باید ارجاع فوری داده شود.
دندانهای دایمی:
از حدود ۵/۵ تا ۱۲ سالگی به تدریج دندانهای شیری لق می شوند و می افتند . هر دندان شیری که می افتد ۲ تا ۶ ماه طول می کشد تا جای آن دندان دایمی در بیاید .تعداد دندانهای دایمی ۳۲ عدد است .
پوسیدگی دندان :
پوسیدگی دندان را در اصطلاح عامیانه کرم خوردگی دندان گویند .پوسیدگی دندان با فعالیت میکروبهای داخل دهان در سطح خارجی دندان شروع می شود .
هر دندان پوسیده یک یا چند علامت زیر را دارا می با شد:
-تغییر رنگ دندان از سفید به قهوه ای یا سیاه
-سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
-حساس بودن یا درد گرفتن دندان در موقع خوردن غذاهای گرم و سرد وترش یا شیرین ویا وقتی که دندانها را روی هم فشار می دهیم
بوی بد دهان.
علت پوسیدگی دندان :
به طور طبیعی صد ها نوع میکروب در دهان وجود دارد . بیشتر میکروبهای داخل دهان بی خطر هستند .حتی بعضی از این میکروبها به هضم غذا کمک می کنند . وقتی از دندانها به خوبی مراقبت نشود این میکروبها با مواد موجود در بزاق لایه نرم بیرنگ وچسینده ای تشکیل می دهند که بر روی دندانها می چسبد وبا آب خالی شسته نمی شود .این لایه را پلاک میکروبی می گویند .باکتریهای موجود در پلاک از مواد قندی غذاها تغذیه می کنند و در جریان این کار اسید تولید می شود .این اسید تولید شده مینای دندان را حل می کند وپوسیدگی ایجاد می گردد .
لثه وبیماریهای آن :
لثه سالم صورتی رنگ است وکاملا به استخوان فک می چسبد لبه لثه معمولاتیز است ومثل لایه ای روی دندان کشیده شده است . اگر بهداشت دهان ودندان رعایت نشود بافت نگهدارنده لثه دچار بیماری می شود .در آغاز بیماری اول لثه پر خون قرمز ومتورم میشود سپس با پیشرفت بیماری استخوان فک خورده شده ولثه عقب نشینی می کند به تدریج دندان لق میشود وخود به خود می افتد .علت بیماری ماندن پلاک میکروبی روی دندان به مدت طولانی وتبدیل آن به لایه زرد یا قهوه ای که به آن جرم دندانی گویند میباشد.
روش درست مسواک کردن دندانها واستفاده از نخ دندان :
اول :انتخاب یک مسواک خوب :
-موهای آن از نایلون نرم درست شده بود .
-موهای آن مرتب ومنظم باشد
دوم :-خمیر دندان :
قدرت پاک کنندگی که باعث براق شدن دندانها می شود
-خوشبو وخوش طعم کردن دهان و
-افزایش مقاومت دندانها در برابر پوسیدگی به دلیل داشتن فلوراید .
*نکته مهم :لازم نیست مسواک کردن حتما با خمیر دندان انجام گیرد بلکه اگر خمیر دندان در دسترس نباشد باید حتی با آب خالی مسواک کرد . توجه داشته باشید که استفاده از نمک خشک جوش شیرین یا سایر پودرها برای مسواک کردن درست نیست و باعث ساییدگی مینای دندان و خراشیدگی لثه می شود ولی استفاده از اب نمک رقیق شده ۰(نصف قاشق چای خوری در یک لیوان آب جوشیده سرد شده )اشکالی ندارد .
سوم :مسواک کردن درست
۱- مسواک را با آب خیس کنید وبه اندازه یک نخود از خمیر را روی آن قرار دهید .
۲- موهای مسواک را به طور مایل (با زاویه ۴۵ درجه )روی سطح خارجی دندانها قرار دهید به طوریکه نصف موهای مسواک روی لثه قرار گیرد .در هر بار سعی کنید مسواک روی دو دندان را به طور کامل بپوشاند .
۳-مسواک را همانطور که روی دو دندان گذاشته اید با دقت وملایمت به داخل فضاهای بین دندانها ولثه فشار دهید و۱۰ تا ۱۵ بار به سمت سطح جونده بکشید .
۴-این کار را برای سطحهای خارجی و داخلی تمام دندانهای آن فک انجام دهید .
۵-برای سطحهای داخلی دندانهای جلو مسواک را به صورت عمودی بر روی دندانها قرار دهید وبا حرکات بالا وپایین این سطحها را تمیز کنید .
۶-برای سطحهای جونده مسواک را در روی سطح جونده دندانها کمی فشار دهید تا موهای مسواک به خوبی به داخل شیار های سطح جونده وارد شود . بعد چند بار مسواک را به جلو وعقب بکشید تا سطح جونده به خوبی تمیز شود
۷- چون خرده های مواد غذایی ومیکروبها روی سطح زبان جمع می شود بهتر است هر چند روز یکبار روی زبان را هم با مسواک تمیز کنید .برای این کار مسواک را در عقب زبان قرار دهید وبه طرف جلو بکشید .(تمیز کردن زبان نقش مهمی برای از بین بردن بوی بد دهان دارد .)
۸- پس از مسواک کردن دندانها وزبان دهان را چند بار با آب بشویید.
۹- وقتی مسواک کردن دندانها تمام شد مسواک را خوب با آ ب بشویید ودر جایی دور از آلودگی نگهداری کنید .
توجه داشته باشید که هیچوقت مسواک خیس را در جعبه سر بسته نگذارید چون هوای داخل جعبه دم می کند و باعث رشد میکروبها می شود .
استفاده از نخ دندان :
با مسواک کردن نمی توان سطحهای بین دندانی را به خوبی تمیز کرد .برای این کار باید از نخ دندان استفاده شود .نخ دندان ، نخ مخصوصی است که ا ز ابریشم یا نایلون ساخته شده است .قبل از مسواک کردن دندانها باید با استفاده از نخ دندان سطحهای بین دندانی را تمیز کرد برای استفاده از نخ دندان باید :
۱-قبل از استفاده از نخ ، دستها را باآب و صابون خوب بشویید .
۲-حدود ۳۵ سانتیمتر از نخ دندان را ببرید .
۳-دو طرف نخی را که بریده اید ،در هر دو دست ، به دور انگشت وسط بپیچید .
۴-سه انگشت آخر را ببندید ودو دست را از هم دور کنید تا نخ محکم کشیده شود .به این ترتیب انگشت نشانه وشست هر دست آزاد می ماند .
۵- قطعه ای از نخ به طول ۲ تا ۵/۲ سانتیمتر را بین انگشتا ن شست واشاره هر دست نگاه دارید .
۶-نخ را با حرکتی شبیه اره کشیدن ،به آرامی به فضای بین دندانها وارد کنید ، مواظب باشید فشار نخ لثه را زخم نکند .( برای وارد کردن نخ بین دندانهای فک پایین از دو انگشت اشاره استفاده کنید ،برای وارد کردن نخ بین دندانهای فک بالا از دو انگشت شست یا یک شست ویک انگشت اشاره استفاده کنید .)
۷- نخ را به کناره یکی از دندانها تکیه دهید وبا ملایمت به زیر لبه لثه ببرید . وقتی نخ را تا آنجا که ممکن است به زیر لثه بردید ، به سطح کناری دندان بچسبانید و چند بار به طرف بالا وپایین حرکت دهید .
۸-نخ را کمی جابجا کنید و قسمت تمیز نخ را در همان محل ، به سطح کناری دندان دیگر بچسبانید و همین کار را تکرار کنید . بعد از آن ، نخ را از لای دندانها خارج کنید . آن قسمت از نخ را که برای این دندانها استفاده کرده اید جا به جا کنید و نخ کشیدن دندان بعدی را شروع کنید . این کار را برای تمام سطحهای بین دندانها تکرار کنید .
۹- پشت آخرین دندان هر فک را نیز مثل دندانهای دیگر نخ بکشید