مقدمه
انبارها را از دو جهت میتوان مورد بررسی قرار داد: یکی از لحاظ فیزیکی نظیر محل انبار، نوع قفسهبندی، محل کالاها در انبار، نوع ایمنی و وسایل حفاظت کالاها نور و وسایل حمل و نقل و ... و دیگری سیستم اطلاعاتی انبار که به طرح و گردش فرمها به نحویکه اطلاعات به بخشهای مختلف کارخانه یا موسسه به موقع و به مقدار لازم و به کنترلهای لازم در رابطه با کالاها بحث مینماید.
انواع انبارها
انبارها از لحاظ فرم ساختمانی به صورت زیر میباشند:
- انبارهای پوشیده: که از تمام اطراف بسته و دارای سقف و وسایل ایمنی کامل میباشد.
- انبارهای سرپوشیده یا هانگارد: این انبار دارای سقف بوده، ولی چهارطرف آن باز است و فاقد حفاظ جانبی است. این نوع انبارها کالاها را فقط از باران و آفتاب حفظ مینمایند.
- انبارهای باز یا محوطه: این انبار به صورت محوطه بوده و جهت نگهداری ماشین آلات و لوازم سنگین مورد استفاده قرار میگیرد.
سیستم انبارداری و مزیتهای آن
سیستم مجموعهای از اجزاء و عناصر است که با هم دارای ارتباط متقابلی میباشند و هر سیستمی دارای هدف است و غالباً برآیندی غیراز برآیند حاصل جمع برآیندهای اجزاء خواهد بود.
وجود این کلیت جدا با ویژگیهای خاص خود در امور انبارداری مزایای زیادی را عاید ما میسازد که اعم این مزایا عبارتند از:
- شناسایی کالاهای موجود در انبار، به نحوی که آسانترو دسترسی راحتتر به کالاها بخصوص در موسسات با حجم موجودیهای زیاد و متنوع.
- تشکیل فایلهای اطلاعاتی دقیقتر در بخشهای مختلف و تسرع در امر ارسال آمار و اطلاعات تصمیمگیریهای مدیریت.
- دادن اطلاعات دقیق و صحیح به سایر بخشهای موسسه و ارتباط سیستماتیک و منظم اطلاعات میان آنها.
- رفع اشکال ناشی از اتکاء سیستم و موسسه به افراد معین در صورتیکه فرد جدیدی مسئولیت انجام بخشی از فعالیتهای سیستم را برعهده گیرد، در اسرع وقت از چهارچوب فعالیتها و روابط مستقیم اطلاع حاصل مینماید.
- ایجاد اطمینان خاطر در مدریت و مسئولین بخشها در صورت وجود سیستم منظم و تصمیمگیری بجا و به موقع متکی بر اطلاعات صحیح و کافی.
- ایجاد کنترلهای دقیق در سیستم از طریق کنترل دائمی و ادواری موجودیهای انبار و بررسی و رفع مغیرات احتمالی.
- کاهش هزینههای مصرف بدون مواد یا سهلانگاری در مصرف و حفظ مواد، رفت و آمدهای زاید و پیشبینیهای غلط به علت نداشتن اطلاعات صحیح و به موقع هزینههای دیگر.
- پایه و اساس جهت سیستم حسابداری صنعتی میگردد، اگر سیستم نگهدرای و ثبت میزان رسیده و مصرف مواد صحیح تعبیه شود.
- تاثیر روحی از وجود نظم و آگاهی از وجود نظم و آگاهی مسئولین از میزان دقیق موجودیها و کاهش یا حذف احتمال سوء استفاده توسط متصدیان یا انبارداران و مدیران و رئیس انبارها.
اگر سیستم مناسبی را نتوان تدارک دید و به انبارها توجه کافی ننمود، مشکلاتی گریبانگیر ما میشود که اهم آنها عبارتند از:
- کمبود فضا، چرا که کالاها خوب چیده نشده و محلی متناسب با مقدار و اندازه کالاها قبلاً درنظر گرفته نشده است.
- جابجایی اضافی ناشی از عدم وجود نظم و اتلاف وقت پرسنل انبارها و مصرفکنندگان و صدمه دیدن کالاهها.
- تلف شدن وقت پرسنل و تجهیزات و سردرگمیهای حین کار و کاهش راندمان کاری مسئول انبار و یا حتی مدیران ردههای بالاتر سازمان.
- وابستگی سازمان به شخص و اتلاف وقت در مواقع انبارگردانی (موجودیبرداری) به علت نامرتب بودن انبارها.
- ضایع شدن مواد و محصول، به علت عدم توجه به مسائل ایمنی، نحوه استقرار کالا، حمل و نقل آن و نیز مشخصات ویژه کالا که حتی میتواند موجب بروز خسارات مادی و جانی برای موسسه گردد.
اهداف از استقلال یک سیستم انبار
با توجه به اینکه هر یک از ادارات، نهادها، موسسات دولتی و حتی خانواده نمیتواند بدون داشتن یک نظم و نگهدرای حساب درآمد یا هزینه به زندگی ادامه دهد، لذا ضرورت ایجاب مینماید در هر یک از ادارات منجمله ادارهی آموزش و پرورش نیز یک محلی را به نام انبار اداره اختصاص داده و اموال و اثاثیه و کالاهای مورد نیاز خود خود و واحدهای تابعه را در آن طبقهبندی و بدینوسیله کالاهای وارد و صادر شده را در فرمها و دفاتر مخصوص ثبت و صورتحساب آن را نگهداری مینماید.
کنترلهای مورد نیاز هنگام دریافت کالا