پرسی فایل

تحقیق، مقاله، پروژه، پاورپوینت

پرسی فایل

تحقیق، مقاله، پروژه، پاورپوینت

تحقیق معماری ایران 45 ص

تحقیق معماری ایران 45 ص
دسته بندی معماری
فرمت فایل docx
حجم فایل 25 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 45
تحقیق معماری ایران 45 ص

فروشنده فایل

کد کاربری 7612

تحقیق معماری ایران 45 ص

- ویژگی‌های معماری ایران :

شناخت ویژگی‌ها و عناصر بارز و برجسته معماری ایرانی. از غیر مادی ترین مسائل معماری یعنی نور، ملموس ترین آنها یعنی فضا و مکان در اندک صفحات این رسانه نمی‌گنجد. لذا در این پروژه به ویژگی‌هایی اشاره می‌شود که به نوعی با مبانی نظری و روند طراحی من در خانة معماران ایران ارتباط نزدیکتری دارند.

«معماری ایران مجموعه‌ای را شامل می‌شود که در دوره‌های مختلف تاریخی و جغرافیایی دستخوش تغییراتی شده است.[1]»

چنانچه هدفمان بررسی مشخصه‌های این معماری باشد، ناگزیر هستیم آثار را به ایده‌های تشکیل دهندة آنها تجزیه کنیم. این ایده‌ها که خاصیت الگویی دارند به طور مستقل قابل بررسی هستند. الگوی سازماندهی چهار ایوانی، حیاط مرکزی و شیوه‌های خاص تقسیم هندسی سطوح و .. از جملة این الگو هستند.

مقوله‌های فوق دستاوردهای معماری ایران هستند که در هر اثر به گونه‌ای منحصر به فرد تبلور می‌یابند. هر بنا گذشته از آنکه در کلیت خویش به عنوان «اثر» قابل بررسی است حاوی نکاتی است که آنرا به آثار دیگر مربوط می‌کند.

مبانی مشترک آثار معماری ایران وسیع‌تر از هر گونه دسته بندی است این مبانی و هرگز در تمامی آثار تبلور یابند. «ویژگی‌های معماری ایرانی در نظام پیچیدة مشابهتهای خانوادگی قابل درک است»[2]

معماری ایران بیش از وجود برکثرت دلالت دارد. نور، رنگ، طرح و نقش و فضا و مکان زمینه‌هایی هستند که در آنها معماری ایران به گونه‌ای بارز از خود واکنش نشان داده است.

1-2- نور

نور کلید درک جهان به لحاظ بصری است. نور بر کیفیت فضا مستقیماً تأثیر می‌گذارد بناهای امروزی اغلب نوری گسترده و یکنواخت داند. و از این لحاظ نورپردازی ادراک ساختار فضا را دگرگون نمی‌کند. نور مناطق خشک و مرکزی ایران درخشنده و شدید است و سایه‌ روشن‌هایی قوی ایجاد می‌کند. معماران این مناطق حداکثر بهره را از نور محیط، در ارزش گذاری معماری برده‌اند. در فضای بیرون فرم محدب و اغلب فاقد چین و شکن و شیار یا برجستگی‌ گنبدها و طاق‌ها و طیف وسیعی از سایه – روشن را ایجاد می‌کند. حرکت سایه‌ها در طول روز حرکتی را در فرم ایستای ابنیه ایجاد می‌کند. عناصر اصلی ساختمان از طریق تورفتگی و بیرون آمدگی با چرخش زاویه سایه تولید کرده و مشخص می‌شوند.

در ابنیه خاص اغلب از مصالح براق برای پوشاندن دیوارها و گنبدها استفاده شده است کاشی، نقره، طلا، آینه و سنگ صیقلی، همه نور را منعکس می‌کنند. سطوح مقرنس و یزدی بندی همچون الماس تراش خورده نور را می‌شکنند و منعکس می‌کنند. از خاصیت انعکاسی نور وتصویر در آب نیز به کرات استفاده شده است.

نام عمارت چهل ستون در اصفهان از آن جا می‌آید که تصویر ایوان بزرگ آن با بیست ستون در آب استخر مقابل منعکس شده و بدین جهت تعداد ستون‌ها دو برابر به نظر می‌رسد. در زیر زمین‌های خنک و تاریک که برای استراحت بعدازظهر تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند، حوض قرار می‌داده‌اند که، علاوه بر ایجاد رطوبت و خنکی، نور ضعیف فضا را به اطراف منعکس کند. در حمام‌ها نیز نورگیرهای سقفی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نور خورشید را درون خزینه شکل گیری ایدة فضا نقش مهمی ایفا می‌کند. نور و آب دو عنصری هستند که اغلب محورها و مراکز اصلی فضا را مشخص می‌کنند. در باغ‌های ایران کانال‌های رو باز آب، همچون مسیرهایی نورانی، هندسة باغ و سازماندهی متقارن آن را به نمایش می‌گذارند. حوض‌ها در داخل ساختمان، زیر گنبد و منطبق برمحور عمودی نورگیر اصلی که در رأس گنبد قرار دارد واقع می‌شوند. در حیاط‌ها نیز آب همواره در مرکز است.

3-1 نور و رنگ

رنگ بدون توجه به نوری معناست. مواد رنگی در واقع نور را تجزیه، بخشی از آن را جذب و بخشی دیگر را منعکس می‌کنند. آن چه از نور منعکس می‌شود رنگ نامیده می‌شود. در نور مصنوعی که دارای طبیق متفاوت با نور خورشیدی است رنگ ها به صورت متفاوتی به نظر می‌آیند. در نور درخشان ایران رنگ‌ها به آبی و زرد میل می‌کنند. این مسئله شاید یکی از دلایل استفاده از این دو رنگ را در کاشی کاری توضیح دهد. در فضاهای درونی با عبور دادن نور از شیشه‌های رنگی افکت‌های بسیار جذابی تولید شده است. گاه نیز از سنگ‌های شفاف رنگی در نورگیرها استفاده کرده‌اند. نور بر مواد رنگی اثری مخرب دارد. اکثر مواد رنگی تحت تأثیر نور رنگ خود را از دست می‌دهند. یکی دیگر از علت‌های استفادة وسیع از رنگ‌های آبی و فیروزه‌ای در معماری ایران مقاوم بودن این رنگ‌ها در مقابل نور خورشید است. نور و رنگ اگر چه به یکدیگر وابسته هستند، لیکن ماهیتی متضاد دارند. ماده روشنایی نور است و نور در طول روز، در شرایط متفاوت آب و هوایی و در فصول مختلف تغییر می‌کند. مادة رنگی همواره ثابت است. در مینیاتور تصاویر فاقد سایه‌اند. فضای ترسیم شده فضای مطلق است که مشمول عوامل ناپایداری چون نور نمی‌شود. در ابنیة خاص دورة صفوی گاه سطوح مزین به کاشی‌های رنگین با کمترین تورفتگی و برجستگی به گونه‌ای ایجاد شده‌اند که رنگامیزی آن‌ها بمانند نقوش مینیاتور مطلق و ثابت به نظر برسد.

3-2- نور و نقش

برای بارز کردن نقوش در ایران نیازی به تزئینات بسیار برجسته و فرم‌های حجمی در بیرون ساختمان نیست. شاید ارجحیت کار بر روی نقوش برجسته نسبت به مجسمه سازی با ایجاد احجام در ایران گذشته از دلایل مذهبی تا حدی متأثر از این ویژگی باشد. نقوش برجستة دورة هخامنشی در نور غیر مستقیم و یکنواخت کمتر قابل درک هستند. ولی در زیر آفتاب درخشان از فاصلة دور دیده می‌شوند. نقوش در معماری ایرانی دارای سلسله مراتبی مشخص هستند. به کارگیری نور این سلسله مراتب مورد تأکید بیشتری قرار می‌گیرد. چنان که گفته شد، فرم‌های اصلی نما از طریق ایجاد تورفتگی‌ها و بیرون زدگی‌های شدید و ایجاد افکت قوی سایه و روشن مشخص می‌شوند. فرم‌های فرعی و مکمل سایة کمتری ایجاد می‌کنند و کمتر به چشم می‌آیند. برخی از نقوش نیز فاقد سایه هستند و کمتر دیده می‌شوند. نورپردازی گنبد خانه‌ها نیز به گونه‌ای است که هندسة پیچیده کاربندی‌های سقف را بهتر به نمایش بگذارد. خود این نقوش نیز جهت ایجاد سطوح متناوب سایه و روشن با پیروی از هندسة خاصی ساخته می‌شوند. (یکی ازمهارت‌های قابل توجه معماران و صنعتگران ایرانی «شکار نور» است.[3]

نقوش برجستة سطوح پیوستة دیوارهای سنگی و آجری نور بی تفاوت محیط را شکار کرده به گونه‌ای خاص در معماری وارد می‌کند. تنها از طریق ایجاد نقش است که نور در فضای بیرونی از آن معماری می‌شود. برج‌های آجری دورة سلجوقی و ایلخانی نمونه‌های بسیار بارز این جنبه از کاربرد نور در معماری هستند.

3-3- نور و فضا

در معماری ایرانی توجهی خاص به دیالتیک نظم و نور دیده میشود. در بیرون ساختمان عموما از نور برای تأکید بر خصوصیات حجمی بنا استفاده می‌شود. دریچه‌های عمودی موجود در بادگیری‌های یزد لکه‌های تاریک عمودی و تکراری را ایجاد می‌کنند که حالت عمودی برج بادگیر را تشدید می‌کند. رواق‌های تاریک ستون دار، که در کنتزاست با حجم درخشان ستون‌های آجری یا چوبی قرار می‌گیرند، ساختار بنا را شفاف و خوانا می‌سازند.


[1] - گامران افشار نادری، معماری ایران ص 90

[2] - همان

[3] - همان


تحقیق معماری ایران 103 ص

تحقیق معماری ایران
دسته بندی معماری
فرمت فایل doc
حجم فایل 71 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 125
تحقیق معماری ایران 103 ص

فروشنده فایل

کد کاربری 7612

تحقیق معماری ایران

تزئینات در معماری ایرانی

گره :

همانطور که در جزوات قبل به خصوص جزوات مربوط به شیوه رازی و آذری توضیح دادیم هنرمندان اسلامی بدلیل عدم امکان استفاده از نقوش انسانی و حیوانی ناچار به نقوش هندسی روی آوردند و دراین زمینه به قدری پیشرفت کردند تازیباترین و منطقی ترین و مناسب ترین طرح ها و نقش های هندسی را به وجود آوردند . استفاده از نقوش هندسی در تمام رشته های هنری (تولیدی) و به خصوص معماری جلوه گر شد تا آنجا که کاملترین و انسانی ترین این نقش ها را درابنیه اسلامی می بینیم . البته در دوران صدر اسلام (خراسان) به دلیل گرایش به سادگی و پرهیز از تزیین ساختمان کمتر با نقوش تزیینی روبرو هستیم ولی از شیوه رازی به بعد (عهد سلجوقیان به بعد) استفاده از این گونه تزیینات در ساختمانها به طور جدی و رسمی شروع می شود و روبه تکامل میگذارد تا آنجا که دردوره مغول و تیموری با بهترین نمونه های این تزئینات مواجه می شویم .

البته در عهد سلجوقیان نیز بکاربردن نقوش هندسی آجری (گره سازی با آجر) به طور جدی و با بهترین کیفیت ممکن معمول بوده است . به هرحال نقوش تزئینی هندسی در معماری به صور مختلف ظهور می کنند که عبارتند از : گره ، کاربندی (رسمی بندی – یزدی بندی .....) ، مقرنس به دلیل اهمیت بیش از اندازه این تزئینات و هم چنین به دلیل اینکه داوطلبان رشته معماری کمتر با آنها آشنا هستند و، همین طور به دلیل تأکید بر این مسئله در کنکور ورودی دانشگاه ها ، در این جزوه سعی کرده ایم که شما داوطلبان عزیز را تا آنجا که ممکن است و لازم با این نقوش هندسی آشنا کنیم .

به طور کلی گره ها یک نوع تزئین معماری هستند که بر اساس قانون و قاعده ای معین و با استفاده از خطوط مستقیم شکل می پذیرند . گره ها انواع و اقسام مختلفی دارند که می توانند برروس سطوح مستوی (ناصاف) یا صاف (درها ، پنجره ها ، دیوارهای عمودی و ...) و برروی سطوح منحنی (قوس زیر گنبد ، زیر سردر ورودی ، نیم گنبدها و.... به طور کلی تمامی پوشش های افقی ساختمانها) اجرا گردند.

البته وقتی گره برروی سطوح منحنی اجرا گردد ، بیشتر به آن کاربندی یا مقرنس می گویند .

بنابراین می توان گفت که گره عبارت است از کلیه نقوش تزئینی هندسی که اگر برروی سطوح صاف و مستوی اجرا گردند همان گره نامیده می شوند و اگر برروی سطوح منحنی اجرا گردند کاربندی یا مقرنس ، البته تمام این تزئینات خود تقسیمات متعدد و گوناگونی دارند که آشنایی با تمام آنها شاید غیر ممکن باشد .

به هرحال به طور کلی گره ها می توانند با مصالح مختلفی چون : چوب ، عاج ، گچ ، کاشی ، آجر ، به تنهایی یا به صورت ترکیب با هم بکارروند (مثل ترکیب چوب و عاج جهت گره سازی درب یا پنجره یا ....) اولین نکته قابل ذکر در گره آن است که هر گره درزمینه (قاب) مخصوص به خود محدود می شود ، یعنی به وجود آمدن شکل گره از به وجود آمده زمینه آن جدا نیست . هر گره از عناصر خاصی به وجود می آید (دراصطلاح هنرهای سنتی به این عناصر یا مدلهای تشکیل دهنده فرم عمومی گره ها آلت می گویند) که هر کدام از آنها اسامی خاص خودرا دارند . مثل : شمسه ، سوسنی، پاباریک ، طبل، پنج ، و .... برای اینکه با هرکدام از تزئینات فوق (گره ، کاربندی، مقرنس) بهتر آشنا شوید در ابتدا تصاویری از آنها را در ساختمانهای مختلف نشان میدهیم . در اینجا منظورما فقط آشناشدن با شکل ظاهری این تزئینات است تا بتوانیم آنهارا از هم تمیز بدهیم و تفکیک کنیم . بعد با نقشه این نقوش هندسی نیز آشنا خواهیم شد .

درشکلهای 4تا1 نمونه های مختلف گره را درابنیه گوناگون می بینید . در شکل 1- (مسجد مطهری) علاوه بر گره که بربالای سردرساختمان ملاحظه می کنید ، نمونه ای از مقرنس نیز درزیر قوس (طاق) ورودی مشاهده می شود .

در شکلهای 2و4 ، نمونه گره سازی برروی گنبد را ملاحظه می نمائید که با کاشی بوجود آمده است . در اینجا ذکر این موضوع لازم است که : در صفحه اول همین جزوه نوشتیم که اگر گره برروی سطوح منحنی اجرا شود به آن کاربندی یا مقرنس می گویند ولی در این جا باید دقیق تر توضیح بدهیم و بگوئیم که اگر گره برروی یک سطح منحنی محدب اجرا شود (پوسته خارجی گنبد) به آن همان اطلاق می شود (همانگونه که به این نقوش برروی سطوح مستوی گره می گویند) و اگر برروی یک سطح منحنی مقعر اجرا شود (پوسته داخلی گنبد یازیرسردرو قوس ورودی مثل شکل 1) ممکن است یا کاربندی باشد و یا مقرنس .

توجه داشته باشید که تزئینات کاشی کاری ساقه گنبد (استوانه ای که گنبد برروی آن استوار است ) را گره نمی گویند بلکه اینها خطوط تزئینی بنانی هستند . (شکلهای 2و3و4) . در شکل -3 یعنی گنبد سبز مشهد تزئینات داخل دیوار و طاق نماها را گره می گویند . اگر به دقت به شکل -4 توجه نمائید زیرطاق ورودی یک نمونه از مقرنس گچی قابل مشاهده است .

امیدواریم که با دقت در شکلهای 4تا1 منظور مارااز گره در ساختمانها متوجه شده باشید ، البته چهار شکل مذکور ، فقط گره سازی به کمک کاشی و برروی گنبد و سردر ساختمانها را نشان داده اند. در مورد گره سازی چوبی یعنی درب یا پنجره بعداً در همین جزوه بیشتر آشنا خواهید شد .دراینجا ضمن نشان دادن گره سازی در ابنیه سنتی ، بدلیل مهم بودن ساختمان مسجد و مدرسه مطهری به توضیح بیشتری در مورد این ساختمان می پردازیم . آغاز این ساختمان مهم در سال 1296 هجری قمری میباشد و در نزدیکی میدان بهارستان تهران واقع شده است . از مشخصات ارزنده این ساختمان کاشیهای مصور خشتی رنگارنگ آن است که دارای مناظر بسیار زیبا و بدیعی می باشد . همچنین از نظر حجاری و سنگ تراشی دارای ستون های یک پارچه سنگی و ازاره سنگی زیبا و قابل اهمیت است.

به طور کلی مدرسه مطهری در اعداد بزرگترین مدارس تهران است . طول آن 62 متر و عرضش 61 متر می باشد و دروسط آن حیاط بزرگ و مشجری قراردارد .

حال به معرفی چند نمونه از کاربندی می پردازیم . کاربندی به تزئینات زیر گنبد یانیم گنبد (سردرورودی و....) یا طاق نماها و ...... می گویند که از تقاطع و تداخل یک سری قوس های جناغی (قوسهای نوک تیزک در معماری بعد از اسلام در ایران رایج شد) به وجود می آیند . یک از عمده ترین خواص کاربندی انتقال نیرو (فشار یا وزن سقف) از بالا به پایه ها و دیوارهای عمودی است . علاوه بر این کاربندی یک عامل مهم تزئینی نیز به حساب می آید .

در شکل -5 فضای زیر گنبد مسجد امام اصفهان (مسجد شاه سابق) را ملاحظه می کنید . در شکل -6 هشتی ورودی مدرسه چهار باغ اصفهان و در شکل -7 سقف امامزاده شاه حسین کرمان نشان داده می شود .

در شکل -5 می بینید که کاربندی ساده و درعین حال بسیار ظریف مسجد امام اصفهان بکمک کاشی معرق پوشانده شده است . اگر به دقت به این شکل توجه نمائید ، متوجه خواهید شد که کاربندی از تقاطع قوسهای جناغی که نوک تمام آنها در یک ارتفاع معین قرار دارد به وجود آمده است . باز اگر با دقت بیشتری به این تصویر نگاه کنید متوجه خواهید شد که نقوش کاشیکاری معرق ، نقوش گیاهی بسیار جالبی هستند به این نقوش ، اسلیمی می گویند . اسلیمی یعنی منسوب به اسلام و به طور کلی به نقوشی اطلاق می شود که در ابنیه اسلامی به کار می روند ولی به طور مشخص تر منظور از نقوش اسلیمی ، نقوش گیاهی ، مثل ساقه و برگ گیاهان مختلف ، به خصوص ساقه مو و هم چنین نقوش حیوانی مثل بدن مار یا خرطوم فیل و.... می باشد .

البته نقوش حیوانی در طرح های اسلیمی بکار می روند که بیشتر منحنی باشند و حتی آنها را هم به صورت خلاصه در آورده به طوری که معلوم نمی شود که مثلاً فلان منحنی بدن ماریا خرطوم فیل است .