دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 29 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 28 |
مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره وابستگی به مواد
خصوصیات محصول:
فرمت : doc
تعداد صفحات : 28
بخشی از متن :
مفهوم وابستگی به مواد (اعتیاد)
اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک اختلال روانپزشکی به ابعاد زیستشناختی روانشناختی اجتماعی و معنوی یکی از مشکلات عصر حاضر است اعتیاد[1] معمولاً به مجموعه وابستگی فیزیکی و روانی اطلاق میشود ولی در مجموع مفهومی مبهم دارد(بلوم[2] ،1984 (اعتیاد عبارتست از وابستگی به موادی که تکرار مصرف آن با کمیت محض و در زمانهای معین از نظر مصرف کننده ضروری بود و دارای ویژگیهای زیر است:
ایجاد وابستگی جسمانی فیزیولوژیکی
ایجاد وابستگی فکری روانشناختی
پیدایش پدیده تحمل[3] در بدن نسبت به مواد مصرفی
به دست آوردن ماده مورد نیاز به هر شکل و طریق ممکن
تأثیر مخرب بر مصرف کننده خانواده و اجتماع
سازمان بهداشت جهانی[4] الگوی خود را در تدوین مفاهیم ((نشانگان وابستگی))قرار داده است که به تدریج جایگزین اصطلاح اعتیاد شده است در سال ٬1964 سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که اعتیاد دیگر اصطلاح علمی نیست و و اصطلاح ((وابستگی به مواد[5])) را جایگزین آن کرد علیرغم پیشنهاد اصطلاح وابستگی دارویی کلمه اعتیاد هنوز هم در بین مردم رایج است .
در DSM-IV، که یک نظام پنج محوری است در محور اول سوءمصرف و بوابستگی به مواد و علائم بالینی آنها توضیح داده میشود به علاوه 11 دسته از مواد روان گردان سوءمصرف و وابستگی به همراه دارند که عبارتند از:
الکل، مواد حشیش، کوکائین، داروهای توهم زا، مواد استنشاقی ، نیکوتین، کافئین ،آمفتامین ها ،فن سیکلیدین، داروهای آرامشبخش، خواب آور و نیز ضد اضطراب ها.
در جدیدترین تعریف وابستگی به مواد انجمن روانپزشکی آمریکا و معتقد است که وابستگی به مواد به مجموعهای از علایم شناختی، رفتاری، روانشناختی و فیزیولوژیکی گفته میشود که براساس آن فرد علیرغم وجود اختلالات وابسته به مواد همچنان به مصرف آن ادامه میدهد و معمولاً منجر به بروز پدیده تحمل ،محرومیت و الگوی رفتار مصرف اجباری در شخص میشود.
طبق DSM-IV-TR مصرف یک ماده زمانی سوء مصرف قلمداد میشود که :
مصرف مواد دست کم برای مدتی یک ماه دوام داشته باشد
موجب بروز مشکلات اجتماعی شغلی روانشناختی یا جسمانی فرد شود
بهطورکلی تأثیرات گوناگون ناشی از وابستگی به مواد عبارتند از :
الف )احساس اجباری و غیرقابل کنترل بودن برای مصرف مواد
ب) تلاش و تمایل شخص به مصرف مواد
ج) الگوی نسبتاً پایدار برای مصرف مواد
د)بروز علائم سازگاری یا انطباق عصبی که شامل نشانههایی چون پدیده تحمل و ترک میباشد
هـ) اهمیت و غلبه ی رفتار مصرف دارو نسبت به بقیه رفتارهای شخص که زمانی بیشتر در اولویت بوده و گرایش به بازگشت به سوی مصرف مواد پس از یک دوره پرهیز.
بر اساس تعاریف بالا علیرغم آنکه پدیده های تحمل و محرومیت دو ملاک باارزش در تشخیص وابستگی به مواد میباشند اما وجود چنین پدیدههایی برای تشخیص کافی و لازم نمیباشد به واقع برای تشخیص صحیحتر باید به الگوی مصرف اجباری به عنوان سومین ملاک توجه کرد.
تعریف مفاهیم اساسی ملاکهای وابستگی به مواد
تحمل
تحمل یا Tolerance یعنی مصرف مکرر مقادیر زیادی از مواد در مدت زمان طولانی که به تدریج باعث کاهش تاثیر دارو میشود به عبارت دیگر تحمل عبارت است از نیاز به مصرف مقادیر بیشتر یک ماده برای رسیدن به اثرات خوشایند جسمانی و روانی و کاهش قابل ملاحظهای تأثیرات منفی جسمانی و روانی آن به ارائه مصرف همان مقدار ماده میباشد
تحمل با پدیده وابستگی فیزیکی ارتباط تنگاتنگی دارد بنابراین با ظهور پدیده تحمل وابستگی فیزیکی در واقع پاسخ سازگار است که عطفی برای جلوگیری از بروز سندرم محرومیت یا قطع دارو میبایست دارو به طور مداوم مصرف کند.
تحمل مقاطع
تحمل مقاطع زمانی پیش میآید که سابقه قبلی مصرف دارو و گروهی از داروها موجب افزایش تحمل مصرفکننده نسبت به دارو یا گروههای دیگری از مواد شود. به طور مثال ،مصرفکنندگان با سابقه ماری جوانا به تدریج به مقدار کمتری ماری جوانا برای نشئه شدن احتیاج دارند (جودیت و همکاران، 2002، ترجمه ی خادمی و روشن، 1385به نقل از ثریا اسلامدوست 1390).
محرومیت یا ترک
محرومیت یا ترک به مجموعهای از علائم و نشانهها گفته میشود که وقتی شخص مصرف مواد و یا ماده را که از نظر فیزیولوژیکی به آن وابسته است به طور ناگهانی و آرام کنار بگذارد ظاهر میشود. بهعبارتدیگر محرومیت شامل یک تغییر رفتاری غیر انطباقی به تبعات فیزیولوژیکی و شناختی است که در اثر کاهش تجمع یک ماده در خون یا بافت فردی که مصرف زیاد و طولانی از یک ماده را داشته است، ایجاد میشود. بنابراین اگر یک بار مصرف مواد کنار گذاشته شود شخص وابسته به مواد با پدیده ترک مواجه میشودو پدیده ترک و ظهور علایم ناشی از محرومیت، عامل مهمی در دوام و تکرار اعتیاد میباشد (نعیمه بزمی، 1391).
سوء مصرف مواد
الگوی غیر انطباقی یا ناسازگارانه مصرف مواد منجر به مشکلات مکرر و پیامدهای سوء چون مصرف در موقعیتهای خطرناک و مشکلات زناشویی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و قانونی میشود .
طبق تعریف DSM-IV-IR سوء مصرف مواد حداقل با یک نشانه ویژه مشخص میشود که نشان دهنده تداخل مصرف در زندگی فرد است (کاپلان سادوک، 2000).
نشانگان قطع
اصطلاحی است که به نشانهها و علایم ترک بعد از قطع مصرف داروی مصرفشده اطلاق میشود نشانگلان قطع یا ترک و مسمومیت در DSM-IV-IR به صورت اختلالهای ناشی از مواد طبقهبندی شده است APA)،2000).
عود
عود یعنی (بازگشت مجدد علایم وعود بیماری به دنبال بهبود ظاهری آن است (دورلند1987 ، به نقل ازنعیمه بزمی،1390). به عبارت دیگر عود، فرایندی است که در نهایت به مصرف مجدد مواد منجر خواهد شد.
منابع فارسی
منابع انگلیسی:
[1] Addication
[2] blum
[3] Tolerence
[4] World bealth organization
[5] Drug dependence
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 35 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
*آشنایی با طبقه بندی مواد اعتیاد آور به همراه نحوه استعمال*
مقدمه :
در بررسی تاریخ ، بشری را نمی توان یافت که با مسائل مربوط به مواد مخدر دست به گریبان نبوده و شاید بتوان گفت مواد مخدر همزاد با بشر در این جهان یافت شده و تا زمانی که انسان در این عرصه وجود دارد آن نیز پا بر جاست . مسائل مربوط به مواد مخدر تازگی نداشته و اثرات آن نیز همواره در سرنوشت ملتهاو اقوام قابل جستجو است . در کتب تاریخی ایران و حتی در کتاب قانون ابن سینا از اثرات این مواد نامبرده شده است . اما بیشتر گزارشات در مورد مواد مخدر مربوط به زمان صفویه و سپس قاجاریه تا عصر کنونی است همراه با فراز و نشیبهای این دوران که اشاعه مصرف مواد افیونی مورد توجه بوده است قوانین یکصد ساله در مورد محدود نمودن مصرف مواد نیز یافت می شود.
در زمان ما مسئله مواد مخدر شکل مخاطره آمیز وکاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است . اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیانهای جدی و خطرناک جسمی از قبیل ابتلا به بیماریهای عفونی واگیردر همچون ایدز – هپاتیت – سل – عوارض و مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی از قبیل افزایش جرمهای مرتبط با مواد مخدر همچون جنایت و سرقت ، فقر و تکدی گری و هدر رفتن سرمایه های کلان مادی کشورها را بدنبال داشته است .
تعاریف اعتیاد:
اعتیاد یعنی خو گرفتن و وابسته شدن جسمی ، روانی و عصبی فرد به مواد مخدر که ترک یا فرار از آن نا ممکن و یا بسیار مشکل است .
اعتیاد یعنی مصرف نا بجا و مکرر مواد مخدر که باعث وابستگی به آنها می شود . این وابستگی بدنی و روانی است ، ترک مصرف مواد افیونی مشکلات و محرومیت های بدنی و روانی را در پی خواهد داشت .
اعتیاد عبارتست از وابستگی به عوامل یا موادی که تکرار مصرف آنها با کم و کیف مشخص و زمان معین از دیدگاه معتاد ضروری می نماید .
اعتیاد یک بیماری روانی ، اجتماعی ، اقتصادی که بر اثر فعال و انفعالات تدریجی بین بدن انسان و مواد شیمیایی تحت یک سلسله شرایط و اوضاع احوال خاص روانی ، اقتصادی ، اجتماعی و سنتی به وجود آید .
از نظر فارماکولوژی اعتیاد عبارتست از حالت مقاومت اکتسابی که در نتیجه استعمال متمادی دارو در بدن حاصل می شود به قسمی که استعمال مکرر دارو موجب کاسته شدن اثرات تدریجی می گردد پس از مدتی شخص می تواندمقادیر سمی دارو را در بدن بدون ناراحتی تحمل کند و در صورتی که دارو به بدن نرسد اختلالات جسمی و روانی موسوم به سندروم محرومیت بروز می کند .
از نظر سازمان جهانی بهداشت اعتیاد داروئی حالتی است که در اثر مصرف دوره ای یا مداوم یک ماده شیمیایی ( طبیعی یا مصنوعی ) که برای انسان یا جامعه مضر باشد ایجاد می گردد و ویژگی های آن به قرار زیر است :
1- اشتیاق یا نیاز اجباری به استفاده مداوم آن ماده و ظهور رفتاری اجباری برای پیدا کردن آن به هر وسیله .
تمایل به افزودن به مقدار مصرف به مرور زمان
پیدا شدن وابستگی های جسمی و روانی بر اثر استفاده از آن ماده .
وابستگی به مواد (Substance dependence) :
امروزه در محافل دانشگاهی به جای اعتیاد از وابستگی نام برده می شود ، هر چند که میان مردم این بیماری به ((اعتیاد )) و خود بیمار به عنوان))معتاد)) شناخته شده است . بر اساس آخرین جمع بندیهای عملی که در دهه هشتاد انجام گرفت))وابستگی(( یک نشانگان بالینی است که در پی مصرف مواد علائمی در حالات رفتاری ، شناختی و فیزیولوژیکی فرد مصرف کننده ظاهر می گردد میزان وابستگی کمی است و به درجات مختلفی می تواند وجود داشته باشد . شدت وابستگی با رفتارها متعاقب مصرف مواد ، سنجیده می شود . بیمار وابسته به مواد علیرغم تحربه مشکلات متعدد ناشی از مصرف مواد ، قادر مصرف به قطع مصرف آن نیست و به طور اجباری و وسواس گونه به مصرف آن ادامه میدهد.