پرسی فایل

تحقیق، مقاله، پروژه، پاورپوینت

پرسی فایل

تحقیق، مقاله، پروژه، پاورپوینت

دانلود بررسی تأثیر فعالیت های عمرانی ، اقتصادی ادارة جهاد کشاورزی شهرستان کرج بر روند مهاجرت روستائیان بخش اشتهارد

پس از انقلاب اقدامات زیادی درخصوص بهبود شرایط زندگی روستائیان و جلوگیری از مهاجرت آنها به عمل آمده است در این راستا فعالتیهای انجام شده توسط ادارة جهاد کشاورزی شهرستان کرج در بخش اشتهارد مد نظر قرار گرفت در این تحقیق از روش تمام شماری استفاده گردید و پس از استخراج اطلاعات از پرسشنامه ها و تدوین آنها به این نتیجه رسیدیم که فعالیتهای متنوع اثرات یکس
دسته بندی برنامه ریزی شهری
فرمت فایل doc
حجم فایل 820 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 186
بررسی تأثیر فعالیت های عمرانی ، اقتصادی ادارة جهاد کشاورزی شهرستان کرج بر روند مهاجرت روستائیان بخش اشتهارد

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

فهرست مطالب

عناوین صفحه

چکیده 1

فصل اول

1-1 مقدمه 2

1-2 مهاجرت کمک به جریان توسعه یا سدی در مقابل آن 2

1-3 بیان مسأله 4

1-4 مروری بر تأثیرات برنامه های عمرانی (1356-1327) در روند مهارجت روستائیان
به شهرها 6

1-4-1 برنامه اول عمران (1345-1327) 7

1-4-2 برنامة دوم عمرانی (1344-1331) 7

1-4-3 برنامة سوم عمرانی (1346-1342) 7

1-4-4 برنامه چهارم عمرانی (1351 – 1347 ) 8

1-4-5 برنامه پنجم عمرانی (1356-1352) 9

1-5 : اهمیت موضوع 10

1-6 : دلایل انتخاب موضوع 12

1-7 : تعاریف عملیاتی 13

1-7-1 : روستا 13

1-7-2 : مهاجرت 13

1-7-3 : فعالیت های عمرانی 14

1-7-4 : فعالیت های اقتصادی 14

هـ

1-7-5 : واگذاری زمین در روستا 14

1-8 : محدودة تحقیق 14

1-8-1 : معرفی اجمال شهرستان کرج 14

1-8-2: موفقیت شهرستان کرج 14

1-8-3 : توسعه و رونق اقتصادی شهرستان کرج 15

1-8-4 : جمعیت شهرستان کرج 16

1-8-5 : وضعیت آب و هوای شهرستان کرج 18

1-8-6 : موقعیت ، حدود و جغرافیایی بخش اشتهارد . 18

1-8-7 : منابع آب بخش اشتهارد 19

1-8-8 : وضعیت آب و هوا 20

1-8-9 : اسامی روستاها بخش اشتهارد . 20

1-8-10 : فعالیت اقتصادی روستائیان بخش اشتهارد 20

1-9 : محدودیت های تحقیق 21

فصل دوم

2-1 : مقدمه 22

2-2 : االگوی مهاجرت روستایی در ایران 22

3-2-1 : مهاجرت دائمی 22

3-2-2: مهاجرت فصلی 22

2-3 : مهاجرت از بعد مرزهای سیاسی داخلی و خارجی 23

2-4: انگیزه مهاجرت داخلی 23

2-5 : برخی از علل مهاجرت روستا به شهر 23

2-5-1 : عوامل اقتصادی 23

و

2-5-2 : علل اجتماعی 24

2-5-3 : علل طبیعی 24

2-5-4 : خدمات عمرانی و زیر ساخت ها 24

2-6 : برخی دلایل استقرار بخشی روستائیان 25

2-6-1 : اقتصادی 25

2-6-2 : اجتماعی و روانی 25

2-7 : انواع مهاجرت از بعد مکانی 25

2-7-1 : مهاجرت از روستا به شهر 26

2-7-2 : مهاجرت از روستا به روستا 26

2-7-3 : مهاجرت از شهر به روستا 26

2-8 : جایگاه امور زیربنایی در توسعه روستایی 27

2-9 : تشکیل جهاد سازندگی و توجه به امور ها پس از انقلاب . 28

2-9-1: وظایف و عملکرد جهاد در خصوص راه روستایی . 30

2-9-2 : عملکرد جهاد سازندگی در خصوص آبرسانی 30

2-9-3 : عملکرد جهاد در خصوص برق رسانی روستاها 31

2-10 : رویکرد های اساسی وزارت جهاد سازندگی 32

2-10-1 : توجه به اقشار فقیر روستایی 32

2-10-2 : توجه به زیرساخت های روستایی 32

2-10-3 : توجه به توسعه روستایی 33

2-11 : تاریخچه و روند مهاجرت روستائیان شهرها در ایران 33

2-12 : ابعاد مهاجرت روستائیان به شهرها 35

2-12-1 : بعد اول 35

2-12-2 : بعد دوم 36

ز

2-13: سؤالات تحقیق 37

2-14 : مبانی نظری تحقیق 38

2-14-1 : نظریه تفاوت ها یا نظریة جذب و دفع 38

2-14-2: نظریه دگرگونی و توسعه 40

2-14-3 : نظریه فایده هزینه 41

2-14-4 : نظریة درآمد انتظاری 42

2-15 : مطالعات پیشین 44

2-15-1 : سابقة تحقیق در خصوص مشاغل غیر کشاورزی ، ( صنایع روستایی و مهاجرت) 44

2-15-2 : سابقة تحقیق در خصوص فعالیت های عمرانی و مهاجرت 46

2-15-3 : زمین و مهاجرت . 46

فصل سوم

3-1 : مقدمه 48

3-2: روش تحقیق و ابزار جمع آوری اطلاعات 48

3-3: ابزار جمع آوری اطلاعات 48

3-4 : اعتبار و روایی اندازه گیری 49

3-5 : روش های جمع آوری اطلاعات 49

3-5-1 : روش پیمایشی 49

3-5-2 : سند پژوهی 49

3-6 : جامعة آماری و جمعیت نمونه 49

3-7 : تحلیل داده ها 50

3-7-1 : جدول 50

3-7-2 : نمودار 51

ح

3-7-2-1 : نمودار برداری . 51

فصل چهارم

4-1 : مقدمه 52

4-2 : توصیف و تحلیل داده ها 52

4-2-1 : شهرک صنعتی و اشتغال و مهاجرت 52

4-2-2 : هیأت 7 نفره اشتغال و مهاجرت 88

4-2-3 : دامداران اشتغال و مهاجرت 109

4-2-4 : تسهیلات و امکانات روستایی و مهاجرت 136

فصل پنجم

5-1 : نتیجه گیری 142

5-1-1 : شهرک صنعتی ، اشتعال و مهاجرت 142

5-1-2 : هیأت 7 نفره اشتغال و مهاجرت 142

5-1-3 : دامداران اشتغال و مهاجرت 143

5-1-4 : فعالیت های عمرانی و تسهیلات روستایی و مهاجرت 143

5-2 : پیشنهادات 143

5-2-1 : پیشنهادات در خصوص شهرک صنعتی و مهاجرت 143

5-2-2 : پیشنهادات در خصوص هیأت 7 نفره ومهاجرت 144

5-2-3 : یشنهادات در خصوص دامداران و مهاجرت 144

5-2-4 : پیشنهادات در خصوص عمران و تسهیلات روستایی و مهاجرت 145

پیوستها 146

چکیده :

پس از انقلاب اقدامات زیادی درخصوص بهبود شرایط زندگی روستائیان و جلوگیری از مهاجرت آنها به عمل آمده است در این راستا فعالتیهای انجام شده توسط ادارة جهاد کشاورزی شهرستان کرج در بخش اشتهارد مد نظر قرار گرفت در این تحقیق از روش تمام شماری استفاده گردید و پس از استخراج اطلاعات از پرسشنامه ها و تدوین آنها به این نتیجه رسیدیم که فعالیتهای متنوع اثرات یکسانی بر روند مهاجرت ندارند مثلاً شهرک صنعتی کوثر به مهاجرت پذیری برخی روستاهای اشتهارد کمک کرده است اقدامات هیأت هفت نفره مانع مهاجرت روستائیانی شده است که زمین دریافت کرده اند و اشتغال زائی خوبی برای افراد بی کار ایجاد کرده است . دامدارانی که مجوز بهسازی دریافت کرده بودند نیز اشتغال زائی خانوادگی خوبی را ایجاد کرده اند در ضمن با مقایسة روند مهاجرت در سالهای اخیر و طرح های اجرا شده در سه روستای این بخش این نتیجه حاصل شد که روستائی که طرح های زیادی در آن اجرا شده بود مهاجر پذیر تر بود و روستایی که طرح های کمتری در آن اجرا شده بود مهاجر فرست بود .

با محاسبة خالص مهاجرت روستاهای بخش اشتهارد با فرمول ریاضی به این نتیجه رسیدیم که در مجموع روستاهای این بخش دارای خالص مهاجرت منفی بوده ومهاجر فرست می باشند یعنی با وجود اشتغال‌زایی فعالیت های جهاد مهاجرت از روستاها ادامه یافته‌است و این فعالیت ها نتوانسته تمام روستائیان را منتفع گرداند .

1-1مقدمه:

در این فصل به رابطه بین مهاجرت وتوسعه اشاره ای مختصر نموده ایم. سپس بیان مساله را مطرح کرده ایم.

در قسمت بعدی سهم برنامه های عمرانی اجرا شده را قبل از انقلاب به طور مختصر شرح داده ایم تا سهم کم بودجه های عمرانی را به روشنی در زمان قبل از سال 1357 نشان دهیم.

اهمیت موضوع تحقیق نیز در ادامه آمده است پس از آن دلایل انتخاب موضوع را بصورت مختصر بیان نموده ایم.

تعاریف عملیاتی، محدوده تحقیق ومحدودیت های تحقیق از موارد قابل ذکری است که در این فصل گرد آمده است.

1-2 مهاجرت کمک به جریان توسعه یا سدی در مقابل آن:

روستا نخستین سکونت گاه بشری وبستر فعالیت های کشاورزی بوده است. به مرور زمان و با گسترش شهرها ساکنان روستاها بدلیل امکانات و زمینه های مناسب اشتغالی که در شهرها وجود داشت به سمت شهرها کشیده شدند.

مهاجرت به شهرها درآفریقا، آسیا وآمریکای لاتین با نرخ بی سابقه ای جریان دارد و دلیل عمده آن رکود اقتصادی در مناطق روستایی بوده است.

اگر با دیدی تاریخی به این موضوع نگاه کنیم متوجه می شویم با انجام فعالیتهایی که در محیط های روستایی صورت گرفته تغییراتی نیز در این محیط ها ایجاد شده است.مثلا با انجام برنامه اصلاحات ارضی تغییرات متفاوتی در محیط های روستایی مشاهده می شود تجربه اصلاحات ارضی هند نشان داد که فرد روستایی از این اصلاحات سودی نبرده ولی تجربه کشور کره جنوبی موضوع دیگری را نشان میدهد. لذا این تغیرات از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.برای بیان بهتر این موضوع به مثال دیگری اشاره می کنیم در کشوری ممکن است احداث راهها وبهبود شبکه سراسری باعث گردد روستائیان به راحتی به محل کار خود رفت و آمد کنندوسکونتگاه خود را تغییر ندهند ولی در کشور دیگر ممکن است باعث کاهش هزینه مهاجرت گردد وروستائیان تشویق به مهاجرت شوند.

عمران روستاها شامل فعالیت هایی از قبیل امور زیربنایی ،خدماتی،فرهنگی و... بوده وبعنوان جزئی از راهبرد توسعه روستایی قابل بررسی است.هدف بنیادین برنامه های توسعه روستایی همبسته بازسازی سبک زندگی روستایی از طریق فراهم آوردن امکانات زیربنایی اجتماعی و فیزیکی در مناطق روستایی است.علت مهاجرت کسانی که به شهر مهاجرت می کنند نه تنها شغل بلکه دسترسی به آموزش درمان ومسکن با کیفیت تر نیز هست لذا بهبود بخشیدن به شرایط زندگی که هدف توسعه روستایی همبسته است،باید تاثیر مهمی در جریان های مهاجرت داشته باشد. بعلاوه عده ای اعتقاد دارند که مهاجرت رشد اقتصادی را تحریک وتقویت می کند که تفکر آنهارا در مدل زیر نشان میدهیم.

حرکت نیروی کار از محیط فعالیتهای روستایی کم بازده به سمت بخش های نوین خدماتی وشهری

افزایش سطح متوسط درآمدها

تحریک رشد اقتصادی

و در نهایت پدیده مهاجرت به توسع کمک می کند چرا که رشد اقتصادی یکی از اجزاء توسعه است.

عده ای دیگر نیز اعتقاد دارند که مهاجرت برای مناطق روستایی وشهری زیان هایی را به دنبال داشته ورفاه اجتماعی را تقلیل داده است. که نحوه تفکر آنها را به شکل زیر نشان می دهیم.

با ازدحام جهت در مناطق شهری به علل مهاجرت (روستایی،سایرکشورها) وافزایش طبیعی جمعیت(افزایش طبیعی جمعیت بومی+جمعیت مهاجر،جمعیت مناطقی که در نتیجه آلودگی مناطق شهری، تمرکز ثروت ودرآمد وسرمایه انسانی، منافع فردی، زیان های وارده به مناطق شهری وروستایی،رفاه اجتماعی. الحاق به شهر جزء مناطق شهری محسوب می شوند و..)

آلودگی مناطق شهری

تمرکز ثروت و درآمد وسرمایة انسانی

منافع فردی

زیانهای وارده به مناطق شهری و روستایی

-

رفاه اجتماعی

مطالعاتی که در کشورهای مختلف ازقبیل(هند،کره جنوبی ، اندونزی ، ونزوئلا ، تانزانیا ، مالزی ، برزیل ، پاکستان ، لهستان و...)صورت گرفته است نشان می دهند که فعالیت های عمرانی و اقتصادی اثرات مختلفی بر روند مهاجرت داشته برخی از این فعالیت ها مهاجرت را افزایش می دهد و برخی دیگر ان را کاهش می دهند.

1-3 بیان مساله:

مطالعات روستایی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران متعددی از جمله جامعه شناسان، جغرافی دانان واقتصاد دانان بوده است وهریک با ملاک های خود به روستا ومسایل آن نگریسته اند.

با مطالعه آثار این پژوهشگران می توان استعدادهای مناطق روستایی را شناسایی نمود و از این استعدادها در جهت توسعه روستا بهره برد.

مهاجرت از نقاط روستایی به شهرها واز نقاط کمتر توسعه یافته به نقاط توسعه یافته تر مشکلات خاصی ایجاد کرده ودر بسیاری از کشورها« پدیده مهاجرت» تبدیل با « مشکل مهاجرت »شده است(جوان ،1380)

تهران بصورت یک قطب مهاجرپذیر در قبل از سال 1365 ومهاجرپذیر ومهاجر فرست درسال 1375 ظاهر گردیده است(مقایسه سرشماری های عمومی نفوس ومسکن سالهای 65و75)

تهران بعنوان مرکز سیاسی کشور بیشترین امکانات زیربنایی تولیدی،خدماتی،توزیعی وتسهیلات اجتماعی ودرمانی را در خود جای داده است.بدیهی است در یک نگاه کلی تمرکز اغلب امکانات د رتهران چهره توسعه یافته ای را از آن در ذهن افراد منعکس می سازد. تهران حدود18% مهاجران کل کشور را در دهه 75-65 به سوی خود جلب کرده است. گروه عمده ای از دانشجویان در مراکز بخش دولتی وغیردولتی مشغول به تحصیلند حدود نیمی از اعضاء هیات علمی دانشگاههای دولتی در تهران زندگی می کنند.

از نظر خدمات درمانی = بهداشتی استان تهران به یک سطح استاندارد دست یافته است وبرای هر 1000 نفر 9/2 تخت بیمارستانی وجود دارد در حالی که در سطح کشور برای هر هزار نفر 73/1تخت وجوددارد. از نظر فرصت های اشتغال بویژه در زمینه صنعت 2/31 درصد کارخانه های بزرگ کشور در استان تهران مستقر شده است.

از نظر امکانات فرهنگی، تفریحی استان تهران در مقایسه با هر کدام از سایر استان های کشور وضعیت بهتری را دارا است(مجله برنامه و بودجه سال س 1376)

حال این سئوال پیش می آید که آیا با ارائه امکانات وخدمات بهتر به روستائیان وتوجه به مبدا (روستا) مهاجرت سیرنزولی خواهد گرفت یا خیر؟

عمران وتوسعه پدیده پیچیده ای است که دلالت بر یک مفهوم کلی می کند که خود ممکن است به عنوان رشد اقتصادی تفهیم گردد ویک مفهوم کیفی که خود میتواند به عنوان ایده خوشبختی وسعادت ورفاه عمومی مردم روستاها ارائه شود.رشد اقتصادی پدیده ای است که بوسیله افزایش درامد ملی ودرآمد سرانه قابل اندازه گیری است. افزایش درآمد سرانه رفاه وخوشبختی مردم را درپی دارد که ارتقاء مردم به استاندارد زندگی بالاتری شاخصه آن است. استاندارد زندگی هم یک تصور پیچیده ای است که اندازه گیری کمی ان مشکل است وشامل عوامل متعدد و مختلفی از قبیل سطح برخورداری مردم از امکانات عمومی مانند غذا، لباس،مسکن،بهداشت،آموزش وپرورش تفریحات سالم امنیت واقناع روحی می باشد.

هدف عمران وتوسعه روستایی به موازات افزایش تولید ودرامد شامل توزیع عادلانه درامد،افزایش اشتغال ،بهداشت ومسکن بهتر، تغذیه بهتر برای همه روستائیان ،توسعه وتعمیم موقعیت های آموزشی برای همه تقویت امور اداره بوسیله خود روستائیان از طریق تعاون وتفاهم، ریشه کن کردن فقر روستایی واعتلای عدالت اجتماعی درسطح روستاها می باشد(عبدالحمید خان،1345)

البته به موضوع فوق 2 ایراد وارد است.

اولا: عمران وتوسعه روستایی را نمی توان مترادف یکدیگر شمرد زیرا در این صورت به مشکلی بر می خوریم روستاهایی وجود دارد که طرح های عمرانی زیادی در آنها اجرا شده است در حالی که امروزه جمعیت کمی را در خود جای داده اند ویا خالی از سکنه شده اند. لذا طرح های عمرانی هیچ کمکی به فقیرترین وحاشیه ای ترین افراد که در توسعه روستایی بسیار مورد توجه هستند نکرده است (میردامادی،1384)

ثانیا: همیشه افزایش درامد سرانه ملاک خوشبختی مردم نیست.بلکه بایستی برابری در توزیع درآمدهانیز مدنظر قرار گیرد.مثلا ممکن است در کشوری درآمد سرانه بالا باشد ولی دهک هایی بیشترین درآمد را به خود اختصاص داده باشند وبه تعبیر دیگری گروه اندکی از افراد جامعه سهم نسبتا زیادی از درآمد کل را به خود اختصاص داده باشند(طبیبیان ،1382)

1-4مروری بر تاثیرات برنامه های عمرانی (1356-1327)درروند مهاجرت روستائیان به شهرها:

برنامه های عمرانی اجرا شده طی سالهای 1356-1327 متشکل از 2برنامه هفت ساله(برنامه اول ودوم عمرانی)وسه برنامه پنج سالهس (برنامه سوم تا پنجم عمرانی )بود.

1-4-1:برنامه عمرانی (1334-1227):

بخش کشاورزی 8/24 درصد از کل اعتبارات را به خود اختصاص داد وبعنوان یک اولویت مطرح گردید. در بخش کشاورزی عمران ناحیه ای در دشت مغان مدنظر بود.

راههای درجه یک ودو که به شهرها ختم می شد و ایجاد بنادر وایستگاههای راه آهن نیز به توسعه شهری کمک فراوانی کرد. درواقع اعتبارات تخصیص یافته به تجهیز وتوسعه شهرها مربوط بوده و میتوانست در امر مهاجرت روستائیان به شهرها موثر واقع شود. طی این دوره بحث « ملی کردن » صنعت نفت پیش آمد وانگلیس نیز نفت ایران را تحریم کرد ولذا پولی برای پروژه ها مهیا نشد وبرنامه اول به مدت دوسال اجرا شد.در این برنامه بخش معینی برای عمران روستاها وجود نداشت.

1-4-2 برنامه عمرانی دوم(1344-1331):

فصل کشاورزی وآبیاری 1/31 درصد از هزینه هارا دربرداشت که برای سد سازی واتمام پروژه های برنامه اول در نظر گرفته شده بود. در این دوره مکانیزاسیون کشاورزی مورد توجه قرار گرفت که در سالهای اتی نقش خود را نشان دادو باعث جانشینی ماشین بجای نیروی کار ودر نتیجه بیکاری روستائیان و در نهایت باعث مهاجرت های روستایی گردید.

در این دوره صنعت نساجی،صنعت قند وصنعت سیمان 4/77 درصد از اعتبارات هزینه شده فصل صنایع ومعادن راجذب کرده بودند بطور عمده در شهرها وحومه آنها احداث شدند که نیاز این کارخانه ها به نیروی کار به مهاجرت روستائیان انجامید.

تنها موردی که مختص به روستاها بود فعالیت عمران دهات واراضی بایر نام داشت.

در این برنامه 5/4 درصد از سهم بخش کشاورزی برای عمران 65000 ده (که بیش از 70% جمعیت کشور را در خود جای داده بود) هزینه گردید.

1-4-3 برنامه عمرانی سوم(1346-1342):

در این برنامه چرخش الگوی توسعه اقتصادی از محوریت بخش کشاورزی به مبنا قرار گرفتن صنعت را شاهد هستیم.

طی این برنامه شاهد افزایش بیکاری هستیم و در کل سیاست های تعیین شده نتیجه عکس داد(باری یر، 1363) کشاورزی و آبیاری 1/23 درصد از اعتبارات را به خود اختصاص داد.

از این مقدار 8/45 درصد مربوط به آبیاری و 2/54 درصد در جهت اجرای اصلاحات ارضی مصرف شد.

انجام اصلاحات ارضی در طول این برنامه که موجب مهاجرت هزاران روستایی به شهرها وتشدید رشد بخش خصوصی شد از یک سو نیروی کار ارزان برای فعالیت های اقتصادی در شهرها،اعم ازصنعت، ساختمان وخدمات را فراهم ساخت و از سوی دیگر بازارهای روستایی را به روی کالاهای وارداتی گشود.

در بخش صنعت هم اولویت این برنامه ورود واستقرار صنایع ساختمانی وکالاهای سرمایه ای وواسطه ای قرار داشت که برایند آنها جلب وجذب مهاجران روستایی بیشتر برای انبوه سازی وفعالیت های ساختمانی وگسترش فیزیکی شهری وتوسعه شهرنشینی بود.

در این برنامه عمران روستایی جزیی از بخش کشاورزی در نظر گرفته شد ولی جایگاه خاص ومعینی برای آن منظور نشده بود در مجموع در مورد عمران وتوسعه روستایی هدف مشخص وجامعی دنبال نمی شد.اگرسهم اعتبارات عمران روستایی(73/4 میلیارد ریال) را با سهم اعتبارات عمران شهری(2/7 میلیارد ریال) را با هم مقایسه کنیم درمی یابیم که عمران شهری اولویت بیشتری داشته است.

سرمایه گذاری عمرانی برای هر فرد روستایی 76 ریال بود که این مبلغ 40/1 سرمایه ای است که برای هر فرد شهری از طرف دولت سرمایه گذاری شده بود.این توزیع نابرابر به روشنی شکاف عمیق موجود بین شهر و روستا را نشان می دهد. این امر مشوق مهاجرت میلیون ها روستایی به شهرهامی شد بطوری که روند افزایش مهاجرت از سال 1345 به بعد شتاب گرفت.

د:برنامه عمرانی چهارم(1351-1347):

فصل کشاورزی ودامپروری از کل درصدهای پرداختی برنامه 1/8 درصد را کسب کرد.لذا سرمایه گذاری کافی برای توسعه بخش کشاورزی انجام نگرفت تا بدینوسیله وضع درآمد کشاورزان هم اندکی بهبود یابد زیرا اولین ومهمترین عامل موثر در مهاجرت روستائیان به شهرها کم درآمدی وسختی معاش آنان بود عمران شهری و ساختمان ومسکن دو فصلی بود که روی هم رفته تاثیر مستقیم و به سزایی در افزایش روند مهاجرت روستایی داشتند.چرا که ساختمان سازی که به نیروی کار ساده وبدون تخصص نیاز داشت کارگران خود را از میان مهاجران روستایی در شهرها جذب می کرد.

در این برنامه تاکید زیادی بر صنعتی شدن گردیده بود.ولذا دولت به ایجاد صنایع سنگین مانند کارخانه ماشین سازی تبریز واراک وذوب آهن اصفهان در نزدیکی شهرهای تبریز، اراک و اصفهان مبادرت نمود. یکی از شروط لازم برای تولید آن کارخانه ها تامین نیروی انسانی مورد نیاز بود لذا تحقق این امر مستلزم تشدید حرکت انتقالی جمعیت از روستا به شهر بود.

طی این برنامه فصل مجزایی با 9/8 میلیارد ریال بعنوان « نوسازی ده ها » در نظر گرفته شد.عمران روستایی در برنامه عمرانی چهارم از اهداف وسیاستهای نسبتا مشخص تری برخوردار بود ولی درآن به صورت بلندپروازانه ای برجنبه های رفاهی عمران روستایی تاکید شده بود و در نهایت در این برنامه عمران وتوسعه روستایی محدود به بعد فیزیکی عمران ده ها ومنحصر به ایجاد بعضی از تاسیسات شد.

1-4-5 برنامه عمرانی پنجم(1356-1352):

فصل کشاورزی و منابع طبیعی 6/6 درصد از کل اعتبارات برنامه را به خود اختصاص دادند که این میزان بودجه با توجه به جمعیت شاغل در بخش کشاورزی بسیاراندک بود. درمجموع می توان گفت که مقدار قابل توجهی از اعتبارات عمرانی این برنامه صرف اموری شد که افزایش روند جابجایی جمعیت از روستاها به شهرها را در پی داشت وسالهای دهه 1350دوره مهاجرت های شدید روستایی به شمار می آید زیرا دراین دوره از یک سو شاهد افزایش چشم گیر درامد کشوراز محل «فروش نفت» وسرازیر شدن درآمدهای اضافی به بخش های مختلف شهری هستیم که نتیجه آن احداث کارخانه های جدید وافزایش سهم اشتغال در بخش خدمات بود. از سوی دیگر با تشدید عملکرد عوامل جاذبه شهری در اثر ساخت وسازها وفعالیت های عمرانی در شهرهای بزرگ وقوت یافتن عوامل دافعه روستا به دلیل افزایش فشارهای جمعیتی مهاجرت های مذکور سرعت زیادی داشت.هر دو مورد فوق باعث روانه شدن سیل نیروی کار روستایی به شهرها بود.

سهم بودجه عمران ونوسازی روستاها از کل بودجه عمرانی 8/1 درصد بود.

در این برنامه تجهیز نیروی انسانی لازم ومواد مصالح مورد نیاز برای ایجاد راههای روستایی وگسترش شبکه انتقال نیرو به روستاها بسیار مشکل بود.

در سال 1355 صرفه جوئی در مصرف اعتبارات عمرانی آغاز شد ومحروم کردن روستاها آسانتر از همه جا بود.

لذا اغلب طرح های پیش بینی شده به اجرا در نیامد (مرتضوی تبریزی1383)

لذا ذکر این ضرب المثل در اینجا خالی از لطف نیست فقرا آخرین افرادی هستند که استخدام می شوند واولین افرادی هستند که اخراج می شوند( چمبرز ، 1997 )

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 همراه با تغییر نگرش کلی در سطح کشور برخورد با روستا ومسایل مربوط به ان دچار دگرگونی شد و با توجه به اهداف وماهیت انقلاب جهت گیری قانون اساسی برای رشد واعتلای جامعه انسانی تجدید سازمان وجهت گیری کل نظام در ابعاد مختلف اجتماعی ،فرهنگی ، وعدالت اجتماعی سازمان ها ونهادهای دولتی مختلفی تشکیل شدند که یکی از نهادهای تشکیل شده جهاد سازندگی بود(رکن الدین افتخاری،1370)

جهاد سازندگی بعنوان اصی ترین ارگان عهده دار وظایف دولت در توسعه روستاها ،سرمایه گذاری نسبتا قابل توجهی در زمینه های آموزشی،بهداشتی،کشاورزی وبطور کلی در زمینه ارائه خدمات زیربنایی انجام داده است. یکی از اهداف این گونه فعالیت ها کاهش نرخ مهاجرت روستائیان به شهرها می باشد. لذا در این تحقیق میزان دستیابی با این هدف مورد سنجش قرار خواهد گرفت.

در سال 1379 جهاد سازندگی ووزارت کشاورزی ادغام شدند و وزارتخانه جدید جهاد کشاورزی شکل گرفت.ازآنجا که هم اکنون نیز فعالیت های جهاد کشاورزی مرتبط با محیط های روستایی است و شهرک صنعتی کوثر که توسط اداره عمران جهادسازندگی شکل گرفته توسط اداره جهاد کشاورزی اداره می شود لذا از لفظ جهادکشاورزی بجای جهاد سازندگی در عنوان تحقیق استفاده گردید.

1-5 اهمیت موضوع:

اهمیت بررسی این موضوع از دو جهت قابل تامل وتوجه است.

1)توجه زیادی که پس از انقلاب اسلامی به عمران روستاها داده شده است.

2)مساله مهاجرت روستایی

توسعه اقتصادی تاریخی اروپای غربی و ایالات متحده آمریکا با تغییر مکان نیروی کار از مناطق روستایی به مناطق شهری همراه بود(یعنی مهاجرت از مناطق کشاورزی به مناطق صنعتی)

در فاصله سالهای1940-1820حدود60 میلیون نفر اروپایی به آمریکا مهاجرت کردند(فیلیپ مارتین،1383)

ولی مهاجرت مازاد بر فرصت های شغلی هم نشانه توسعه نیافتگی کشورهای جهان سوم وهم عامل کمک کننده وبه عقب ماندگی این کشورهاست.(تودارو،1942)

مهاجرت های بی رویه در کشورهای جهان سوم اثرات سوئی را در نقاط مهاجر فرست (روستا)ومهاجر پذیر شهر بجا می گذارد.

اثرات منفی مهاجرت بر مبدا عبارتنداز:

1-کاهش نیروی کار در روستاها

2-افزایش دستمزد کارگران روستایی

3-رکود کشاورزی

4-کاهش کیفیت نیروی کار( ازطریق مهاجرت تحصیل کرده ترها)

مهاجرت باعث خروج افرادی از مناطق روستایی میشود که میتوانستند کشاورزی را نوسازی کرده وشیوه های جدید در آن بکار برند

(1975،Addo)

اثرات منفی مهاجرت بر مقصد عبارتند از:

1-افزایش تقاضا برای تسهیلات

2-افزایش قیمت زمین واجاره

3-کاهش دستمزدها از طریق افزایش عرضه نیروی کار

4-حاشیه نشینی

5-بیکاری وکم کاری و ..........

این موارد اهمیت مطالعه مهاجرت های روستایی را آشکار می سازد.

هدف بیشتر راهبردهای توسعه روستایی کند کردن آهنگ مهاجرت روستائیان به شهرهاست. از آنجا که اغلب روستانشینان به دلیل کمبود وشغل ویادرآمد مناسب مهاجرت می کنند، با افزایش فرصت های شغلی کشاورزی و غیرکشاورزی وبالابردن درآمد میتوان انتظار داشت که مهاجرت از نقاط روستایی کاهش یابد.

از گذشته دو راهبرد توسعه روستایی بکار گرفته شده است: یکی سیاست توسعه کشاورزی سرمایه بر و دیگری سیاست توسعه روستایی همبسته (الف)سیاست توسعه کشاورزی

تاپیش از نیمه دهه 1970 بیشتر برنامه های توسعه روستایی همان توسعه کشاورزی سرمایه بر بود. هدف این گونه برنامه ها افزایش تولید به کمک استفاده از تکنولوژی پیشرفته است بدون توجه به جنبه های اشتغال یا برابری. این برنامه ها در کاهش روند مهاجرت روستائیان به شهرها در حد گسترده ای شکست خوردند.یکی از دلایل که تکنولوژی جدید اشتغال اندکی را بوجود می آورد همراهی این برنامه ها با استفاده بیش از حد از روش ماشینی درکشتزارهای بزرگ بوده است. کشتزارهای بزرگ کارگر مزد بگیر استخدام می کنند وهدفشان به دست آوردن حداکثر سود است. این گونه کشتزارها اغلب می توانند بهره وری کار را افزایش دهند ولی به اندازه کشتزارهای کوچک خانوادگی اشتغال ایجاد نکرده وزمین زیادی را مورد استفاده قرارنمی دهند (Ishikawa.1978)

ب)توسعه روستایی همبسته:

این نوع سیاست شامل اصلاحات ارضی عرضه اعتبارات وامکانات فیزیکی وزیر بنایی بکارگیری تکنولوژی کاربر درکشاورزی بهبودبخشیدن به بهداشت وسلامت روستایی افزایش فرصت های شغلی غیرکشاورزی در مناطق روستایی و خط مشی های حمایتی در سطح ملی می شود.

این فعالیت ها تاثیرات مختلفی بر مهاجرت روستائیان دارند. ولی در مجموع می توان گفت این فعالیت ها می تواند فاصله توسعه ای بین شهر وروستا را کم کرده وانگیزه روستائیان را برای مهاجرت کمتر ووابستگی آنان را به روستا و فعالیت های روستایی بیشتر نماید.


نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.